علائم اختلال اضطراب اجتماعی ( SAD )
علائم اختلال اضطراب اجتماعی ( SAD )
جنبه های ادراکی
فردی که دچار اختلال اضطراب اجتماعی است تمایلی به آغاز ارتباط با دیگران ندارد و با احساسی از ترس از هر موقعیتی که ممکن است در معرض داوری دیگران قرار گیرد، اجتناب می ورزد. برداشت یا تصور شخص از موقعیت های اجتماعی که احتمال دارد شخصیت، ظاهر یا توانایی های او مورد سنجش و ارزشیابی ضعیف دیگران قرار گیرد، می تواند واقعی یا خیالی باشد. مبتلایان به اضطراب اجتماعی از اینکه چگونه در نظر دیگران به نظر می رسند، احساس نگرانی می کنند. آن ها معمولا در جمع متوجه به ظاهر و رفتار خود هستند و معیارهای بالایی برای رفتار و عملکرد خود در نظر دارند. شخص مبتلا تلاش می کند تا تاثیر مثبتی بر دیگران بگذارد و جلوه عادی از خود ارائه دهد، اما در عین حال معتقد است که قادر به این کار نیست. این افراد پیش از روبرو شدن با موقعیت اجتماعی اضطراب زا بارها و بارها شرایط را به صورت ذهنی تصور می کنند و مسائل و موقعیت های اضطراب زای بالقوه و طریقه برخورد با آن را مرور می کنند. آن ها اتفاقاتی که ممکن است برایشان خجالت آور باشد را بررسی می کنند و حتی رشته تفکراتشان پس از رویارویی با آن موقعیت خاتمه نمی یابد، بلکه تا روزها بعد رفتار خود را بررسی می کنند و معمولا خود را به خاطر اشتباهات و نمایش ضعیف سرزنش می کنند. مبتلایان به اضطراب اجتماعی بدبین تر از دیگران هستند و صحبت های عادی یا مبهم را با نگاه منفی تفسیر می کنند. بسیاری از تحقیقات نیز نشان داده است که این افراد خاطرات منفی را بهتر از دیگران به یاد می آورند.
برخی دیگر از خصوصیات این افراد شامل عادت به خواندن طرز فکر دیگران، تمرکز روی اتفاقات منفی، کوچک شمردن نکات قوت خود، تعمیم دادن بیش از حد مشکلات و پرهیز از برقراری روابط صمیمی است. برخی از موقعیت هایی که موجب بروز اضطراب در مبتلایان می شود به صورت زیر است:
۱_مورد قضاوت ضعیف دیگران قرار گرفتن،
۲_عدم تایید یا انتقاد توسط دیگران
۳_ملاقات با دیگران برای نخستین بار
۴_مرکز توجه واقع شدن (مثلا در زمان وارد شدن به مجلسی که دیگران نشسته اند)
۵_زیر نظر قرار گرفته شدن به هنگام انجام کار
۶_دعوت کردن یا دعوت شدن
۷_شرایط خاص اجتماعی مثل عصبانیت ها و پرخاشگری ها
۸_موقعیتی که می بایست مصمم و قاطع جواب داد یا اظهار نظر کرد
۹_مکالمه تلفنی در حضور دیگران
۱۰_خوردن یا آشامیدن در حضور دیگران
جنبه های رفتاری
اضطراب اجتماعی ترسی ماندگار از یک یا چند موقعیت است که فرد در آن ها در معرض نگاه موشکافانه دیگران قرار می گیرد و ترس از اینکه به گونه ای عمل یا رفتار کند که اشتباه و در نتیجه تحقیرآمیز یا خجالت آور باشد. این مسئله فراتر از خجالتی بودن عادی است به گونه ای که در موارد بسیاری به اجتناب از موقعیت های قابل توجه اجتماعی و شغلی منجر شود. موقعیت های اضطراب زا می تواند تقریبا شامل هرگونه روابط اجتماعی خصوصا شرکت در گروه های کوچک، مهمانی، صحبت با افراد غریبه، هتل و امثال آن شود. علائم جسمی و فیزیکی می تواند شامل خالی شدن ذهن، تپش قلب، سرخ شدن، سوزش معده و دل آشوب شود.
هراس ها معمولا با فرار(escape behavior) یا رفتارهای اجتنابی(avoidance behavior) کنترل می شوند. به عنوان مثال یک دانش آموز ممکن است در زمان صحبت کردن در جلوی جمع، کلاس را ترک کند، (فرار) یا از ارائه گزارش شفاهی خودداری کند؛ (اجتناب) چرا که قبلا در موقع صحبت در جلوی جمع دچار اضطراب شدید یا حملات اضطرابی شده است. برخی از رفتارهای اجتنابی کوچک زمانی دیده می شود که فرد از برخورد چشمی(eye contact) با دیگران اجتناب می کند، مثلا فرد محلی را برای نشستن انتخاب می کند که ارتباط رودرروی چشمی با دیگران نداشته باشد.در موارد شدیدتر فرد از مواجهه با هر موقعیت اجتماعی که باعث بروز اضطراب شود پرهیز می کند. این گونه رفتارهای اجتنابی در فرد مبتلا باعث افت شدید در کیفیت زندگی فرد می شود و باعث بدتر شدن و پیشرفت این اختلال می گردد. درنتیجه مبتلایان باید از رفتارهای اجتنابی به طور جدی پرهیز کنند.
جنبه های فیزیولوژیکی
واکنش های فیزیولوژیکی همانند دیگر اختلال های اضطرابی در اضطراب اجتماعی هم دیده می شود. در زمان مواجهه با موقعیتهای اضطراب زا کودکان مبتلا ممکن است علائمی مثل کج خلقی، گریه، چسبیدن به والدین یا سکوت از خود نشان دهند.در بزرگسالان چشمان اشکی(teary eyes)، تعریق زیاد، دل آشوب، لرزش و تپش قلب دیده می شود که در نتیجه پاسخ فیزیولوژیکی استرس (fight or flight response) به وجود می آید. سرخ شدن هم معمولا در این افراد دیده می شود. این واکنش های قابل مشاهده باعث افزایش اضطراب شخص می شود.
تحقیقات اخیر نشان می دهد که قسمتی از مغز که آمیگدالا(amygdala) نامیده می شود و بخشی از سیستم لیمبیک(limbic system) می باشد در افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی در زمان رویارویی با چهره های خشمگین یا موقعیتهای ترسناک بیش از حد طبیعی فعال است. این تحقیقات نشان می دهد که شدت این واکنش با شدت اضطراب اجتماعی رابطه مستقیم دارد.