تفاوت حقوق در جنگ و حقوق برجنگ

تفاوت میان jus in bello و jus ad bellum:

حقوق بین المللی بشردوستانه یا jus in bello حقوق حاکم بر نحوه هدایت جنگ افروزی است. این حقوق صرفا بشردوستانه بوده و در صدد محدود کردن درد و رنج های به وجود آمده است. این حقوق مستقل از پرسشها درباره توجیه یا علل جنگ، یا پیشگیری از آن که در jus ad bellum به آنها پرداخته می شود می باشد.

هدف حقوق بین المللی بشردوستانه محدود کردن درد و رنج ایجاد شده توسط جنگ از طریق حمایت و کمک رسانی تا حد ممکن به قربانیان آن است. لذا، این حقوق بدون توجه به دلایل یا مشروعیت توسل به زور، ناظر بر واقعیت یک مخاصمه است و مخاصمات را تنها از بعد دغدغه های بشردوستانه تنظیم می کند. این حقوق را به عنوان jus in bello (حقوق جنگ) می شناسند. مفاد این حقوق به طرفین در حال جنگ اعمال می شود؛ فارغ از علل درگیری و درستی یا نادرستی دلایل عنوان شده توسط هر یک از طرفین.

Jus ad bellum (قانون استفاده از نیروی جبری) یا jus contra bellum (قانون پیشگیری از جنگ) تلاش می کند تا توسل به زور را در میان دولتها محدود نماید. برطبق منشور سازمان ملل متحد، دولتها باید از تهدید یا بکارگیری زور علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی دولت دیگر اجتناب کنند (بند 4، ماده 2). در صورت دفاع یا پیروی از تصمیمات اتخاذی شورای امنیت سازمان ملل متحد تحت فصل هفتم منشور سازمان از این اصل مستثنی می باشند.

در شرایط درگیری مسلحانه بین المللی، تعیین اینکه کدام دولت ناقض منشور سازمان ملل متحد می باشد اغلب کار دشواری است. اعمال حقوق بشردوستانه شامل محکوم کردن طرفین نقض کننده نمی شود چرا که از آنجایی که هر یک از طرفین متخاصم مدعی خواهد شد که قربانی خشونت است این کار باعث ایجاد ستیزه و جدل شده و مانع از پیاده سازی این حقوق می شود. به علاوه، حقوق بین المللی بشردوستانه برای حمایت از قربانیان جنگ و حقوق اساسی آنها تعبیه شده است و وابستگی آنها به هر یک از طرفین درگیری اهمیتی ندارد. به همین دلیل است که jus in bello باید مستقل از jus ad bellum یا jus contra bellum بماند 

بنابراین حقوق بشردوستانه بدون توجه به علت جنگ و قانونی یا غیرقانونی بودن و صرف نظر از اینکه قربانیان متعلق به کدام یک از دو طرف درگیری هستند ، از آنها حمایت می کند . این همان چیزی است که با عنوان Jus in bello یعنی (حقوق در جنگ) یا حقوق بشردوستانه شناخته می شود .

اما Jus ad bellum یعنی « حقوق جنگ » یا « حقوق توسل به زور » مفهومی متفاوت دارد . خوب است بدانید که حتی تا پایان جنگ جهانی اول ، جامعه بین المللی جنگ را ممنوع و غیرقانونی نمی دانست . در آن زمان جنگ راهی معمول برای حل اختلافات دولتها بود . اما پس از جنگ جهانی اول تلاشهایی برای ممنوع کردن جنگ آغاز شد و سرانجام منشور سازمان ملل متحد که در 1945 به تصویب دولتها رسید توسل به جنگ را جز در حالت دفاع از خود ممنوع و غیرقانونی اعلام کرد . بنابراین امروز توسل به جنگ در روابط بین الملل ممنوع است و حتی جرم تلقی می شود .

پس Jus ad bellum در واقع حقوق توسل به جنگ است و موضوع آن اصلا" از قلمرو حقوق بشردوستانه خارج است.