درمان کبد چرب

عادات غذایی نادرست و سبک زندگی غلط، ریسک ابتلا به کبد چرب را افزایش می دهند. بیماری کبد چرب با درد و ناراحتی شکمی ظاهر شده و کم کم به تب، حالت تهوع و خونریزی داخلی تبدیل می شود. جذب مواد غذایی ضروری و دفع مواد زائد از بدن بر عهده کبد است. این اندام حیاتی به صورت طبیعی چربی دارد، اما اگر به واسطه عادات غذایی ناسالم یا عوامل ژنتیکی، میزان چربی انباشته شده در کبد بیشتر از حد لازم شود، بیماری کبد چرب به وجود می آید که در علم پزشکی به آن هپاتیک استئاتوز میگویند. مصرف سبزیجات تازه مثل هویج، کلم، کاهو، ترب، تربچه، سرکه، سیب، آبغوره، پیاز، لیموترش، سیب، سیر و جایگزین کردن پروتئین های گیاهی مانند سویا در رژیم غذایی روزانه از جمله دستورات اصلاح تغذیه برای پیشگیری و درمان کبد چرب می باشند.

§ کبد چرب الکلی(ALD): نوشیدنی های الکلی عامل اصلی ابتلا به بیماری کبد چرب الکلی است که با قطع مصرف بهبود می یابد. کبد چرب الکلی خود به سه نوع ورم کبد، هپاتیتیس الکلی و سیروز الکلی تقسیم می شود. وجود درد در قسمت بالا و سمت راست پهلو نشانه ورم کبد است که با قطع مصرف الکل، علائم رفع می شوند. در صورتیکه مصرف الکل همچنان ادامه داشته باشد، احتمال ابتلا به هپاتیت الکلی بیشتر می شود. وخیم ترین نوع کبد چرب الکلی هم سیروز الکلی است که بیمار را با خونریزی داخلی ورم شکمی راهی بیمارستان می کند.

§ کبد چرب غیرالکلی(NAFLD): چرب غیرالکلی بر دو نوع کبد چرب ساده و استئاتوهپاتیت غیرالکلی است. کبد چرب ساده بیماری خطرناکی نیست و صرفا با رعایت رژیم غذایی مناسب و تغییرات جزئی در عادات زندگی قابل پیشگیری و درمان است، اما استیتوهپاتیتیس غیرالکلی از نوع خطرناک بوده و حاکی از التهاب ساختار سلولی کبد است. در صورتیکه رفع نشود به از کار افتادگی یا کم کاری حاد کبدی و یا حتی سرطان کبد تبدیل خواهد شد.

عوامل کبد چرب

عوامل ژنتیکی یا سبک زندگی ناسالم از علل اصلی کبد چرب محسوب می شوند. از دیگر علل می توان به چاقی، دیابت، فاکتورهای محیطی، چربی خون بالا و میکروب های دستگاه گوارش اشاره کرد. پرخوری، زیاده روی در مصرف نوشیدنی های گازدار، شیرینی جات، نوشیدن آب سرد بلافاصله پس از غذای گرم، و افراط در مصرف گوشت قرمز از جمله عواملی هستند که باعث بر هم خوردن مزاج طبیعی کبد و سردی کبد می شوند. مصرف زیاد نمک، چربی و هضم نامناسب به عنوان عوامل بروز نشانه های بیماری کبد چرب شناخته شده اند.

درمان کبد چرب (گرید ۱)

شایع ترین نوع این بیماری، کبد چرب گرید ۱ است که با تغییرات عادات غذایی به راحتی برطرف می شود، از مصرف غذاهای زیر پرهیز کنید:

§ غذاهای سرخ کردنی سرشار از چربی و کالری که باعث افزایش تجمع چربی در کبد می شوند

§ گوشت قرمز و پر چرب

§ زیاده روی در مصرف نمک یکی از عوامل اصلی ابتلا به کبد چرب است

§ غذاهای فرآوری شده و نوشیدنی های گازدار

یکی از مواد پاکسازی کننده طبیعی زردچوبه است. یکی دیگر از مواد غذایی مفید برای کبد چرب، سیر است. وجود سلنیوم و آلیسین در سیر باعث سم زدایی کبد شده و روش درمان قطعی کبد چرب گرید ۱ محسوب می شود. سیب هم از خوراکی های مورد تایید برای درمان کبد چرب گرید ۱ است. وجود ماده پکتین در سیب، کلسترول را پایین آورده و باعث درمان کبد چرب گرید ۱ می شود. روغن های آلی سرد مثل روغن کتان، روغن شاهدانه و روغن زیتون هم میزان چربی اضافی کبد را تعدیل و سموم بدن را جذب می کنند.

§ گردو: به خاطر وجود ترکیبات گلوتاتیون، اسید چرب امگا ۳ و آرژنین با دفع آمونیاک کبد باعث پاکسازی می شود.

§ مرکبات: به خاطر ویتامین ث و آنتی اکسیدانی که دارند مواد سرطان زا و سموم مضر را از بدن دفع می کنند.

§ کلم: وجود آنزیم های سم زدا در کلم آن را به یکی از خوراکی های مفید برای درمان کبد چرب گرید ۱ تبدیل کرده است.

درمان کبد چرب (گرید ۲)

با خستگی و بی حالی، کاهش وزن، حالت تهوع، بی اشتهایی، زرد شدن رنگ پوست و چشم ها، درد در قسمت شکم یا سمت راست فوقانی شکم، ورم پا و شکم همراه است. انجام فعالیت های ورزشی منظم بسیار می تواند در درمان کبد چرب گرید ۲ موثر باشد. خوشبختانه در بیشتر موارد، رعایت عادات غذایی مناسب و انجام تمرینات هوازی مثل پیاده روی، دویدن، دوچرخه سواری برای درمان کبد چرب گرید ۲ کفایت می کند و نیازی به درمان دارویی نیست. پیشنهاد می کنیم پیش از هرگونه اقدامی، حتما با پزشک متخصص گوارش مشورت کنید.

درمان کبد چرب (گرید ۳)

زمانی که چربی انباشته شده در کبد زیاد می شود، چربی به سایر اندام ها سرایت می کند. این مرحله همان کبد چرب گرید ۳ است که شاهد التهاب کبد هستیم و جریان خون به راحتی در آن گردش ندارد. در این حالت، تمام شریان ها سعی می کنند که مواد مغزی و سمی را پمپاژ کنند، اما ضعیف و ناتوان هستند. گاهی در سطح ۳ شاهد بروز بیماری هایی مثل: کلسترول بالا، فشار خون یا دیابت هم خواهیم بود. هر چقدر زمان تشخیص زودتر باشد، امکان درمان کامل بالاتر می رود. سراغ تغییر رژیم غذایی و مصرف بیشتر میوه و سبزیجات تازه، کربوهیدرات ها و پروتئین ها بروید و چربی ها و نمک را کم کنید. انجام تمرینات هوازی مثل پیاده روی، دویدن، دوچرخه سواری و شنا برای درمان کبد چرب گرید ۳ توصیه می شوند. مصرف اسید چرب امگا ۳، کلم بروکلی، سیر برای درمان کبد چرب موثر و مفید است. قهوه نوشیدنی است که برای درمان کبد چرب گرید ۳ توصیه می شود. وجود آنتی اکسیدان و اسید کلروژنیک در قهوه، التهاب کبدی را کاهش می دهد.

رژیم غذایی مناسب برای درمان کبد چرب

خون پس از عبور از دستگاه گوارش به کبد می رسد و در آنجا ترکیبات چربی و پروتئینی تولید می کند. اگر چربی و کربوهیدراتی که وارد کبد می شوند زیادتر از حد لازم باشند، چربی اضافه در کبد تشکیل می شود و باعث بروز بیماری کبد چرب می گردد. به همین دلیل است که درمان کبد چرب رابطه مستقیمی با اصلاح عادات غذایی و انجام فعالیت های ورزشی دارد.

§ همیشه نوشیدن آب آشامیدنی و مایعات فراوان را در اولویت برنامه های خود قرار دهید.

§ چربی موجود در غذا و چربی های اشباع موجود در لبنیات، روغن های هیدروژنه، فست فودها و گوشت قرمز در رژیم غذایی برای درمان کبد چرب باید محدود شوند. روغن های گیاهی مثل: روغن کنجد و زیتون می توانند جایگزین روغن های هیدروژنه شوند.

§ باید قند یا فروکتوز هم کاهش پیدا کند، چرا که وجود این قند در فرآیند سوخت و ساز بدن باعث انباشت چربی شده و به کبد آسیب می زند.

§ هر چقدر میوه و سبزیجات بیشتری مصرف کنید، میزان کالری دریافتی از غذاها به خاطر فیبر موجود در آنها کمتر می شود و باعث سلامت کبد می گردد. غلات و حبوبات هم منبع غنی از فیبر هستند.

§ امگا ۳ نقش مهمی در حفظ سلامت سلول های کبدی ایفا می کند و التهاب کبدی را کاهش می دهد. در رژیم غذایی مناسب از ماهی های مختلف مثل: سالمون، ساردین، هالیبوت و ... استفاده کنید. گیاهخواران می توانند از فواید شاهدانه، بذر کتان، گردو، روغن زیتون که سرشار از منابع گیاهی امگا ۳ هستند، توصیه می شود که استفاده کنند.

§ خرما، عدس، تخمه آفتابگردان، خیار، کاهو، کدو نیز می توانند برای درمان کبد چرب استفاده شود.

§ لبو، انگور، توت های تازه و توت خشک از جمله میوه های مفید برای درمان و کنترل کبد چرب هستند. مصرف آب لبو علاوه بر سم زدایی برای درمان کم خونی هم توصیه می شود. یک فنجان چغندر رنده شده را با آب نصف لیمو دو قاشق غذاخوری روغن زیتون ترکیب کنید و به عنوان سالاد برای پاکسازی کبد به مدت یک هفته هر روز میل کنید.

در ادامه مواد غذایی مفید برای درمان و کنترل کبد چرب را با هم می خوانیم: سیب سبز، آووکادو، گریپ فروت، لیموترش، موز، بادام زمینی، عناب، بادام تلخ، طالبی و خربزه.

پیشنهاد طب سنتی به مصرف یکسری از عرقیات گیاهی و دمنوش ها به جهت درمان کبد چرب:

§ عرق گیاهی خار مریم

§ عرق گیاهی رازیانه

§ عرق گیاهی رزماری

§ عرق گیاهی کاسنی

§ عرق گیاهی شاه تره

§ عرق گیاهی خارشتر

§ دمنوش مریم گلی

§ دمنوش نعنا

§ چای سبز

§ خاکشیر

پیشنهاد می کنیم پیش از هرگونه اقدامی، حتما با پزشک متخصص گوارش یا فوق تخصص کبد مشورت کنید.