محمد فروهر
18 یادداشت منتشر شدهتعریف مثبت گرایی در سازمان از منظر پژوهش سازمانی مثبت گرا
تعریف مثبت گرایی در سازمان از منظر پژوهش سازمانی مثبت گرا
مثبت گرایی به عنوان یکی از چالش برانگیزترین مفاهیم در پژوهش سازمانی مثبت گرا، با سوءتفاهم ها و انتقادهای متعددی در ارتباط است. واژه «مثبت» در فرهنگ های لغت معانی متعدد و کاربردهای فراوانی دارد که ارائه یک تعریف دقیق را دشوار می کند. تجارب مثبت مانند عشق و رهبری معمولا به عنوان پایه ای برای این مفهوم در نظر گرفته می شوند.
چهار رویکرد مثبت گرایی
1. دیدگاه منحصر به فرد
ااولین رویکرد «مثبت گرایی» به استفاده از یک دیدگاه منحصر به فرد یا دیدگاه جایگزین و متفاوت مربوط می شود. استفاده از دیدگاه پژوهش سازمانی مثبت گرا به معنای تغییر در نحوه ه نگریستن و تفسیر به پدیده های مختلف است. برای مثال، در این رویکرد چالش ها و موانع بیشتر به شکل فرصت و تجربه ای برای تقویت توانمندی ها تفسیر می شوند تا مشکل مفاهیم کلیدی مانند انرژی مثبت و الهام بخشی در این زمینه مطرح می شوند.
2. نتایج مثبت فوق العاده
دومین رویکرد مربوط به مفهوم «مثبت گرایی» بر نتایج مثبت فوق العاده یا عملکرد انحرافی مطلوب تاکید دارد. این جنبه از مثبت گرایی بدین معناست که نتایج به طور قابل توجهی فراتر از عملکرد معمول یا مورد انتظار قرار دارند. بررسی نتایج چشم گیر و نتایج شگفت انگیز و دستاوردهای فوق العاده موضوع اصلی چندین مطالعه بوده است. در این مطالعات {نتایج}مثبت مترادف با عملکرد خارق العاده در نظر گرفته شده است. به بیان دیگر، رسیدن به سطحی از تغییر (انحراف) مثبت، به معنای فراتر از دستیابی به کارایی یا موفقیت عادی است.
3. جهت گیری مثبت
زمینه ه سوم همگرایی مرتبط با اصطلاح «مثبت گرایی»، به تمرکز آن بر یک جهت گیری مثبت. تاکید دارد که به تقویت منابع منجر می شود. پژوهش سازمانی مثبت گرا بر این فرض استوار است که مثبت گرایی به آزادسازی و تقویت منابع در دسترس افراد، و گروه ها و سازمان ها کمک میکند. به این ترتیب،قابلیت های آن ها گسترش می یابد و ظرفیت های جدیدی در آن ها ایجاد و تقویت می شود منظور از منابع این است که افراد و سازمان ها هنگامی که در معرض مثبت گرایی قرار می گیرند، یک اثر تقویتی را تجربه می کنند؛ بدین معنا که ظرفیت و منابع آن ها گسترش پیدا می کند
4. فضیلت ها و بهترین شرایط انسانی
زمینه چهارم همگرایی مربوط به مفهوم «مثبت گرایی»، بررسی فضیلت ها یا بهترین شرایط انسانی است. پژوهش سازمانی مثبت گرا بر اساس فرضیه سعادت گرایی بناشده است. طبق این استدلال، همه انسان ها به سمت دستیابی به بالاترین آرمان های بشری گرایش دارند. پژوهش سازمانی مثبت گرا به بررسی نحوه ایجاد و آثار فضیلت و سعادت گرایی یا بهبیان دیگر آنچه به طور ذاتی خوب است و تنها به خاطر خود آن انتخاب می شود، می پردازد. برای مثال، پژوهش های مربوط به فضیلت در سازمان ها بر رفتارهایی تمرکز دارند که به شکوفایی دیگران در محیط های کاری کمک می کنند. ازجمله ه این رفتارها می توان به توانمندی های شخصیتی قدرشناسی، خردورزی، بخشش، امیدواری و شجاعت اشاره کرد
نتیجه گیری
این چهار رویکرد به طور جامع، درک مثبت از مفهوم «مثبت گرایی» در پژوهش سازمانی را فراهم می آورند، هرچند که تعریف دقیق و قطعی از این واژه هنوز ارائه نشده است. چنین تلاش هایی به تعیین هویت و جایگاه این حوزه علمی کمک خواهند کرد.
برای مطالعه بیشتر درباره این نظریه نگاه کنید به: پژوهش سازمانی مثبت گرا. کیم کامرون. فصل دوم کتاب روانشناسی سازمانی مثبت گرا. ویرایش آرنولد باکر. ترجمه مریم قانع نیا، محمد فروهر و صدیقه جلیلی. تهران، انتشارات ارجمند.