فلسفه ربانی؛ میراث گذشته، نوآوری امروز، و افق تمدن فردا

۱. مقدمه
نیاز نظام ساز: امروز ایران و جهان اسلام بیش از هر زمان به فلسفه ای نظام ساز و تمدن ساز نیاز دارند.
امتداد و ابتکار: فلسفه ربانی میراث گذشته را پاس می دارد و نوآوری های تازه ای برای تمدن سازی عرضه می کند.
۲. بزرگان گذشته (میراث فلسفی)
فارابی: نظام ساز در فلسفه اسلامی؛ پیوند فلسفه و سیاست.
ابن سینا: دستگاه علمی و فلسفی منسجم؛ اثرگذاری بر آموزش و پزشکی.
سهروردی: حکمت اشراق؛ تلفیق عقل و نور.
ملاصدرا: حکمت متعالیه؛ ترکیب عقل، شهود و وحی.
علامه طباطبایی: تفسیر المیزان؛ نظام سازی قرآنی در فلسفه و کلام.
فیلسوفان غربی الهام بخش
افلاطون: جمهوری؛ نمونه کلاسیک فیلسوف نظام ساز.
کانت: نظام اخلاقی و معرفتی منسجم.
هگل: دیالکتیک و نظام فلسفی جامع.
راسل: نقد نظام های سنتی و تلاش برای عقلانیت مدرن.
۳. اندیشمندان معاصر ایران
امام خمینی (ره): تلفیق عرفان، فلسفه و فقه؛ نظریه ولایت فقیه و نظام سازی سیاسی اجتماعی.
رهبر انقلاب: استمرار و توسعه نظام سازی در عرصه های فرهنگی، علمی و تمدنی؛ تاکید بر تمدن نوین اسلامی.
علامه طباطبایی: تفسیر المیزان؛ نظام سازی قرآنی در فلسفه و کلام.
شهید مطهری: فلسفه و تربیت اسلامی؛ تلاش برای نظام سازی فرهنگی.
آیت الله بهشتی: طراحی نظام حقوقی و آموزشی در جمهوری اسلامی.
محمدباقر صدر: «اقتصادنا» و «فلسفتنا»؛ نظام سازی اقتصادی و فلسفی.
سید حسین نصر: سنت گرایی فلسفی؛ بازخوانی حکمت اسلامی در جهان مدرن.
غلامحسین دینانی: احیای فلسفه اسلامی و گفت وگو با فلسفه غرب.
عبدالکریم سروش: نوآوری در دین شناسی و معرفت شناسی؛ بازتعریف نسبت دین و عقل.
موسی نجفی: نظریه تمدن نوین اسلامی و بازخوانی تاریخ اندیشه ایران.
حبیب الله بابایی: پژوهش در حوزه تمدن سازی و فلسفه اجتماعی.
۴. نوآوری های جهانی در جهان اسلام
سیدمحمد نقیب العطاس: نظام سازی معرفتی در مالزی؛ فلسفه آموزش اسلامی.
عثمان بکار: فلسفه علم اسلامی و تمدن سازی علمی.
اکمل الدین احسان اوغلو: بازسازی نهادهای علمی جهان اسلام.
زکی میلاد: فلسفه تمدن و نوآوری در اندیشه اجتماعی.
۵. فلسفه ربانی؛ تمایز و نوآوری
تمرکز بر خانواده و رزق: فلسفه ربانی میراث ها را در خود دارد، اما خانواده و رزق را محور تمدن می گیرد.
نظام سازی عملیاتی: فاصله از پراکنده گویی؛ تمرکز بر مدل های عملی در آموزش، اقتصاد و فرهنگ.
نمونه های عملی: پروژه سعا (یادگیری بر پایه لذت و انرژی)، طراحی جشنواره های شهری، تولید کتاب های رایگان برای عموم.
۶. نتیجه گیری
امتداد سنت: فلسفه ربانی ادامه سنت است و فصل تازه ای در تاریخ اندیشه ایران و جهان اسلام می گشاید.
ظرفیت بومی-جهانی: این فلسفه هم تمدن ساز است و هم قابلیت ارائه به عنوان نظامی بومی و جهانی را دارد.
«فلسفه ربانی؛ میراث گذشته، نوآوری امروز، و افق تمدن فردا.»

منابع
اندیشه های امام خمینی (ره): منابع فلسفی امام خمینی و پیوند اندیشه ها, اندیشه های فلسفی امام خمینی (س) – ویکی نور, مبانی شناخت در اندیشه سیاسی امام
فیلسوفان کلاسیک اسلامی: راهنمای منابع اصلی, بهترین کتاب ها برای شروع, مجله علمی-پژوهشی رضوی
متفکران معاصر ایران: پایگاه انسان شناسی, رابطه دین و اخلاق, مطالعات صدر و مطهری
اندیشمندان جهان اسلام: گزارش اندیشه های تمدنی, کتاب اندیشه های تمدنی جهان اسلام