فیه ما فیه

[محی الدین ابن عربی]

حق، خلق را ترک نمی نماید، اگر ترک کند کیست که حفظش نماید و بدو قیام داشته و ملاحظه اش نماید؟ لذا از تخلق به اسمای حق ، اشتغال به خدا و خلق است، اگر اغیار را ترک کردی، تکلیفی را که اخبار درباره اش وارد شده ترک کرده ای، اگر آن را ترک کرده باشی معاند و دشمنی و فرمان تکلیف کننده را عاصی و یا ستیزه گری، تکلیف نکرد مگر آنچه را که بر خلقش مقدر کرده است، بنابراین خلق خلق، ثبوت را درباره اش واجب و لازم می سازد، زیرا خلق الهی اختیار است و خلق مکلف چیزی است که بدان اضطرار وادارش می سازد، و این «فیه ما فیه» است – برای ناظری که بتمامه نظر می کند -. (1)

***

[یزدانپناه عسکری]

ثبوت تخلق به اسما حق لازم و حفظ است، اختیار ترک اغیار و اسارت، مقدر انسان است با استعانت از حق. (یخرج الحی من المیت و یخرج المیت من الحی - الروم/19)

_____________

1 - فتوحات مکیه، شیخ محی الدین ابن عربی ، ترجمه ، تعلیق ، محمد خواجوی- تهران : انتشارات مولی، 1383، جلد 16، صفحه 184 (228)

- [حق فلا یترک الخلق لو ترکه من کان یحفظه و یقوم به و یلحظه فمن التخلق باسماء الحق الاشتغال بالله و بالخلق لو ترکت الاغیار لترکت التکلیف الذی وردت به الاخبار و لو ترکته لکنت معاندا و عاصیا امر المکلف او جاحدا ما کلفت الا ما تقدر علی خلقه فخلق الخلق اوجب الثبوت فی حقه لان الخلق الالهی اختیار و خلق المکلف ما کلف به اضطرار و هذا فیه ما فیه لناظر یستوفیه. (محیی الدین بن عربی، الفتوحات المکیه (اربع مجلدات)، 4جلد، دار الصادر - بیروت، چاپ: اول، ج4 ؛ ص361 ، 362)]