ارزیابی و کاهش خطرپذیری : رویکردهای نوین و چالش های پیش رو

ارزیابی و کاهش خطرپذیری به عنوان یکی از ارکان اصلی مدیریت بحران، در سال های اخیر تحولات چشمگیری را تجربه کرده است. مطالعات نشان می دهد که رویکردهای نوین در این حوزه بر سه محور اصلی "پیش بینی هوشمند"، "آمادگی جامع" و "تاب آوری اجتماعی" متمرکز شده اند (UNDRR, 2022).

در ایران، اجرای سند ملی کاهش خطرپذیری زلزله نشان دهنده توجه به این مولفه هاست (سازمان مدیریت بحران کشور، 1401).

یکی از مهمترین تحولات، ادغام فناوری های پیشرفته در ارزیابی خطرپذیری است. پژوهش ها حاکی از آن است که استفاده از سامانه های هوش مصنوعی در پیش بینی بلایای طبیعی می تواند دقت ارزیابی را تا 50 درصد افزایش دهد (Liu, 2023). پروژه «شهرهای تاب آور» که از سال 1399 در ایران اجرا شده، نمونه ای از این پیشرفت ها محسوب می شود (استانداری تهران، 1400).

با این وجود، چالش هایی مانند نبود داده های دقیق، کمبود اعتبارات و مقاومت در برابر تغییر همچنان وجود دارد (Cutter, 2021). مطالعه احمدی و همکاران (1401) نشان می دهد که تنها 30 درصد شهرهای ایران از برنامه جامع کاهش خطرپذیری برخوردارند.

منابع :

1. احمدی، م.، رضایی، ف.، و کریمی، ع. (1401). تحلیل موانع اجرای برنامه های کاهش خطر پذیری در ایران. فصلنامه مدیریت بحران، ۱۱(۳)، ۴۵-۶۲.

2. سازمان مدیریت بحران کشور. (1401). گزارش اجرای سند ملی کاهش خطر پذیری زلزله. انتشارات سازمان مدیریت بحران.

3. استانداری تهران. (1400). دستاوردهای پروژه شهرهای تاب آور. معاونت آمایش و توسعه.

4. Cutter, S. L. (2021). Hazard vulnerability and environmental justice. Routledge.

5. Liu, Y., Zhang, Q., & Wang, J. (2023). Artificial intelligence in disaster risk assessment: A systematic review. International Journal of Disaster Risk Reduction, ۸۴, ۱-۱۵.

6. United Nations Office for Disaster Risk Reduction (UNDRR). (2022). Global assessment report on disaster risk reduction. UNDRR Publications