کلیات طرح ادغام بانک آینده در بانک ملی ایران و مدیریت موفق طرح گزیر
بنام خدا
کلیات طرح ادغام بانک آینده در بانک ملی ایران و مدیریت موفق طرح گزیر
دوستان گرامی، با سلام و احترام، در این نوشته قصد دارم نتایج بررسی های انجام شده درباره ادغام بانک آینده که پیش از انحلال و از طریق طرح گزیر با بانک ملی صورت گرفته را با شما عزیزان به اشتراک بگذارم.
1- بررسی پیشینه و دلایل ادغام
بانک آینده طی سال های اخیر با مشکلات جدی مالی نظیر ناترازی و بدهی های سنگین مواجه شده بود. به منظور جلوگیری از تاثیر منفی این چالش ها بر ثبات نظام بانکی کشور، نهادهای نظارتی تصمیم به اجرای برنامه ادغام و انتقال تعهدات، سپرده ها و دارایی ها گرفتند.
بر اساس اطلاعیه های رسمی، هیات عالی بانک مرکزی ادغام بانک آینده در بانک ملی را تصویب نموده و از تاریخ 3 آبان 1404 فرآیند انتقال مدیریت، دارایی ها و تعهدات این بانک به بانک ملی ایران عملیاتی شده است.
2- مفهوم «گزیر» و نحوه اجرا
فرآیند گزیر به معنای ساماندهی یک بانک یا موسسه مالی ناتراز یا ناکارآمد است که طبق قوانین، به انتقال دارایی ها و تعهدات، یا ادغام با بانک دیگری منجر می شود.
در این راستا، فاز نخست طرح گزیر برای بانک آینده آغاز شده و شامل انتقال سیستم ها، حساب ها و خدمات بانکی آن به بانک ملی بوده است. از تاریخ تعیین شده، بانک آینده دیگر به عنوان نهادی مستقل فعالیت نمی کند و کلیه سپرده گذاران آن، سپرده گذاران بانک ملی محسوب می شوند.
بر اساس اعلام رسمی، بدهی ها یا کسری های بانک آینده به بانک ملی منتقل نخواهد شد؛ بلکه دارایی های این بانک تحت مدیریت صندوق ضمانت سپرده ها قرار گرفته اند تا از انتقال ریسک به بانک ملی جلوگیری شود.
3- ارزیابی مدیریت صحیح طرح توسط بانک ملی ایران
نقش بانک ملی در اجرای موفق طرح ادغام را می توان از زوایای مختلف بررسی کرد:
الف) حفظ ثبات خدمات بانکی
بانک ملی با بهره گیری از زیرساخت های قوی خود توانست عملیات انتقال خدمات بانکی بانک آینده را بدون ایجاد اختلال جدی انجام دهد. گزارش ها نشان می دهند تمامی سپرده ها، کارت ها و حساب ها بلافاصله پس از انتقال در دسترس مشتریان قرار داشته اند. این اقدام برای ایجاد اعتماد عمومی بسیار حائز اهمیت بوده است، چرا که هرگونه خلل در خدمات می توانست به بحران منتهی شود.
ب) شفافیت در انتقال تعهدات
بانک ملی و نهادهای نظارتی تاکید داشته اند که بانک ملی مسئولیت بدهی های بانک آینده را بر عهده نگرفته است. بلکه با استفاده از دارایی های متعلق به این بانک، اقدامات لازم برای تسویه ناترازی صورت خواهد گرفت. شفافیت در این بخش موجب کاهش ریسک های احتمالی برای نظام بانکی شده است.
ج) فرصتی برای تحول و توسعه
ادغام انجام شده فرصت مناسبی برای رشد و بازآفرینی ساختار بانک ملی ایجاد کرده است. این حرکت فراتر از یک ساماندهی ساده بوده و می تواند آغازگر فصلی جدید برای مدرنیزه سازی سیستم بانکی کشور باشد. استفاده از فناوری اطلاعات، داده محوری و هوش مصنوعی از جمله فرصت هایی است که این بانک قادر به بهره برداری از آن خواهد بود. تغییر رویکرد از یک نهاد خدمات دهنده سنتی به یک «شتاب دهنده مالی» نیز در دستور کار قرار گرفته است.
د) تعامل مثبت با نهادهای مرتبط
در این فرآیند، نهادهایی همچون کمیسیون اجتماعی مجلس عملکرد بانک ملی را مورد تقدیر قرار داده اند. همچنین در چارچوب اجرای طرح گزیر و در زمینه برنامه های اجتماعی نظیر «مهربانی ملی»، همکاری موثری دیده می شود. این تعامل میان دولت، مجلس و بانک نشان دهنده تقویت اعتبار عمومی و ساختار نهادی مدیریت این بانک است.
4- چالش ها و نکات کلیدی برای ادامه مسیر
با وجود دستاوردهای حاصل شده، چند نکته اساسی باید مورد توجه قرار گیرد:
الف) هماهنگ سازی فناوری و فرهنگ سازمانی:
هرچند انتقال حساب ها و سیستم ها انجام شده است، اما یکپارچه سازی فرهنگی، سیاست گذاری مشترک، مدیریت منابع انسانی و هماهنگی در استانداردها نیازمند زمان بیشتری خواهد بود و حفظ کیفیت خدمات در این مسیر بسیار مهم است.
ب) شفافیت کامل پیرامون دارایی ها و بدهی ها:
اگرچه اعلام شده که بدهی های بانک آینده منتقل نشده اند، اما پایش دقیق جزئیات مالی ضروری است تا اطمینان حاصل شود هیچگونه ریسک پنهانی وجود ندارد.
ج) پایش عملکرد:
پایش عملکرد پس از ادغام نیازمند تعریف شاخص هایی است که امکان ارزیابی اثربخشی این فرآیند در بانک ملی را فراهم کند. برای نمونه، معیارهایی مانند میزان رضایت مشتریان، سرعت پاسخگویی، هزینه های مرتبط با ادغام و تغییرات در حجم بدهی های جدید می توانند در این زمینه نقش موثری ایفا کنند.
د) خدمات و نوآوری:
ارتقا خدمات و نوآوری در بانکداری باید از اهداف اصلی این ادغام باشد، به گونه ای که بستری برای توسعه فناوری های جدید، بهبود تجربه مشتریان، کاهش بروکراسی و تقویت رقابت پذیری بانک ملی در عرصه جهانی فراهم شود.
جمع بندی:
در جمع بندی، ادغام بانک آینده با بانک ملی ایران و اجرای فرآیند گزیر را می توان از مهم ترین دستاوردهای نظام بانکی کشور دانست. با مدیریت دقیق بانک ملی، موفقیت اولیه در این فرآیند به دست آمده و انتقال سپرده ها، حساب ها و سامانه ها بدون اختلال اجرایی شده است؛ همچنین تضمین حقوق مشتریان و حفظ ثبات نظام بانکی از دستاوردهای مهم این اقدام محسوب می شود.
حالا بانک ملی ایران در موقعیتی قرار دارد که می تواند این ادغام را نه فقط به عنوان یک حرکت اصلاحی، بلکه به عنوان نقطه ای تحول آفرین برای پیشبرد و بهبود وضعیت کلی بانکداری به کار گیرد. موفقیت مستمر این طرح در گرو مدیریت بلندمدت، شفافیت، توجه به نوآوری و پایش دائمی خواهد بود.
بانک ملی بانک آینده مرکز پژوهشهای مجلس دانشگاه تبریز