انسان محبوب

[محی الدین ابن عربی]

قال تعالی: ان الله یحب التوابین- فهذا الحب منه ما هو الاول.- و للعبد حب آخر، زائد علی قوله:" و یحبونه"، و هو انه قال ص:" احبوا الله لما یغذوکم به من نعمه"- فهذا حب جزاء المنعم لما انعم به علیهم. فهذا الحب منهم (هو) فی مقابله:" ان الله یحب التوابین"- حب جزاء لحب جزاء، و الاول (هو) حب عنایه منه (- تعالی-) ابتداء، و حبهم ایاه (هو) حب ایثار لجنابه، لا حب آلاء و نعم. فالتوبه منهم (ناشئه) عن محبه منه (- تعالی-)، منتجه لمحبه اخری منه (- تعالی- ایضا). فهی (توبه) بین محبتین متعلقتین بهم من الله. کتوبته (- سبحانه-) علیهم (هی) عن محبه منهم تنتج محبه اخری منهم: فتوبته علیهم (هی بدورها) بین محبتین ایضا.- و هذا من باب" خلق الله آدم علی صورته"- ای جمیع ما تقبله الحضره الالهیه من الصفات، یقبلها" الانسان الصغیر" و" (الانسان) الکبیر". (1)

___

خداوند می فرماید: «ان الله یحب التوابین – بقره/222» این دوست داشتن از جانب او همان دوست داشتن اول است و دوست داشتن بنده، دوست داشتن دیگری است – زائد بر «یحبونه = او را دوست دارند – مائده/54» و این همان است که رسول خدا صلی الله علیه و سلم فرمود: « احبوا الله لما یغذوکم به من نعمه = خدای را به سبب آنچه از نعمت هایش که به شما می خوراند دوست بدارید» پس این دوست داشتن پاداش نعمت بخش است آنچه از نعمت را که بر آنان می بخشد، بنابراین این دوست داشتن از جانب ایشان، در مقابل: : «ان الله یحب التوابین – بقره/222» دوست داشتن پاداش است برای حب جزا، اولی حب عنایت است از جانب وی تعالی – در آغاز – و دوست داشتن ایشان مر او را، حب ایثار است برای آن حضرت – نه حب نعمت ها و احسان ها – پس توبه از جانب ایشان ناشی از محبتی است از جانب او که منتهی به محبت دیگری از جانب او تعالی می شود، بنابراین آن توبه ی بین دو محبت است که از جانب خداوند به آنان تعلق دارد، مانند توبه ی خداوند بر آنان، که ناشی از محبت ایشان است که منتهی به محبتی دیگر از جانب ایشان می شود، پس توبه ی او بر آنان بین دو محبت دور می زند، و این از باب: «خلق الله آدم علی صورته» یعنی تمام آنچه را که مرتبه ی الهیت، از صفات می پذیرد، انسان صغیر و انسان کبیر نیز آنها را می پذیرد. (2)

***

[یزدانپناه عسکری]

توبه بین دو محبت از اراده حق بر انسان محبوب است، حب نعمت حیات و حب عنایت در مرتبه الهیت.

_____________

1 - محیی الدین بن عربی، الفتوحات المکیه(عثمان یحیی)، 14جلد، دار احیاء التراث العربی - بیروت، چاپ: دوم، 1994 م. ج13 ؛ ص 271 ، 272 (345/13)

2 - فتوحات مکیه، شیخ محی الدین ابن عربی ، ترجمه ، تعلیق ، محمد خواجوی- تهران : انتشارات مولی، 1383، جلد هفتم، صفحه 4 ، 5 (345/13)