مطالعه برنامه های فرهنگی و هنری سازمان ملل متحد برای ترویج صلح و گفت وگوی بین تمدن ها

دانشگاه پیام نور (همه مراکز) 

دیپلماسی فرهنگی به عنوان یکی از ابزارهای نرم قدرت، نقش مهمی در ایجاد تفاهم، همدلی و صلح پایدار میان ملت ها ایفا می کند. سازمان ملل متحد، به عنوان نهاد بین المللی پیشگام در حفظ صلح و امنیت جهانی، از دیپلماسی فرهنگی بهره می برد تا ارزش های انسانی، تنوع فرهنگی و گفت وگوی بین تمدنی را ترویج دهد. 

 دیپلماسی فرهنگی در سازمان ملل نه تنها ابزاری برای تعامل میان ملت هاست بلکه بستری برای بازسازی اعتماد، کاهش تنش ها و تقویت همزیستی مسالمت آمیز محسوب می شود. این نهاد با بهره گیری از هنر، زبان، آیین ها و میراث فرهنگی، تلاش می کند تا مرزهای سیاسی را با پیوندهای انسانی جایگزین کند. در سال 1999 میلادی ، مجمع عمومی سازمان ملل اعلامیه ای درباره فرهنگ صلح تصویب کرد که بر آموزش، گفت وگو، احترام متقابل و مشارکت فرهنگی تاکید دارد. این برنامه شامل موارد ذیل است: 

 1- ترویج آموزش صلح و حقوق بشر از سنین کودکی 

2- تقویت گفت وگوی بین فرهنگی و بین دینی 

3- حمایت از هنرمندان و پروژه های فرهنگی با محوریت صلح 

4- استفاده از رسانه ها برای ترویج همدلی و تفاهم جهانی 

 مجموعه آثار هنری در مقر سازمان ملل در نیویورک، شامل بیش از ۴۰۰ اثر از کشورهای مختلف، بازتابی از تعهد این نهاد به صلح جهانی است. از مجسمه معروف «بیایید شمشیرها را به گاوآهن تبدیل کنیم» تا پرتره هایی از همدلی انسانی ، این آثار نه تنها زیبایی شناسی دارند بلکه حامل پیام های فلسفی و اجتماعی اند. 

سازمان ملل تاکنون پروژه های متعددی را در سراسر جهان اجرا کرده که برخی از مهم ترین آن ها عبارت اند از: 

الف) هفته جهانی هماهنگی بین ادیان که شامل برگزاری نمایشگاه ها، کنسرت ها و کارگاه های هنری با حضور هنرمندان از ادیان مختلف برای ترویج همزیستی است. 

ب) پروژه «هنر برای صلح» همکاری با هنرمندان بین المللی برای خلق آثار هنری با مضامین صلح، عدالت و همدلی. این آثار در مقر سازمان ملل و شهرهای مختلف به نمایش گذاشته می شوند. 

 ج) برنامه «شعر برای صلح» با دعوت از شاعران سراسر جهان برای سرودن اشعار درباره صلح، تنوع و امید. این اشعار در مراسم های رسمی و رسانه های سازمان ملل منتشر می شوند. 

د) جشنواره های فرهنگی منطقه ای در آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین . سازمان ملل با همکاری نهادهای محلی جشنواره هایی برگزار کرده که شامل موسیقی، رقص، صنایع دستی و غذاهای سنتی است.

 دفتر سازمان ملل در ایران نیز با اجرای برنامه هایی مانند «ترویج فرهنگ صلح با عشق و آگاهی»، تلاش کرده است تا مفاهیم حقوق بشر، برادری انسانی و آزادی بیان را در قالب های فرهنگی و هنری ترویج دهد. این برنامه ها شامل: 1- کارگاه های هنری برای کودکان و نوجوانان 2- نمایشگاه های بین فرهنگی 3- همکاری با هنرمندان محلی برای خلق آثار صلح محور 4- حمایت از زنان هنرمند در مناطق محروم . 

در جهانی که تنش های قومی، مذهبی و سیاسی رو به افزایش است، دیپلماسی فرهنگی سازمان ملل می تواند رابطی باشد میان تمدن ها. این دیپلماسی نه تنها به تبادل فرهنگی کمک می کند، بلکه بستری برای بازشناسی مشترکات انسانی و کاهش سوءتفاهم ها فراهم می سازد. 

سازمان ملل با بهره گیری از دیپلماسی فرهنگی و برنامه های هنری، توانسته است نقش موثری در ترویج صلح، تنوع فرهنگی و گفت وگوی بین تمدنی ایفا کند. این مسیر هرچند چالش برانگیز ، اما امیدبخش است؛ چرا که مقوله های هنر و فرهنگ ، زبان مشترک انسان هاست و می تواند جهانی عادلانه تر و همدلانه تر بسازد.