معصومه قربانی
پژوهشگر باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان،کارشناس حقوقی دفتر خدمات الکترونیک قضایی
5 یادداشت منتشر شدهبررسی مال غیرمنقول تبعی در قانون مدنی
" بررسی مال غیرمنقول تبعی در قانون مدنی "
شامل اموال غیرمادی می شود و قابل لمس و اشاره نیست.
اموال غیرمنقول تبعی به دو دسته تقسیم می شوند:
۱-دعاوی
۲-حقوق
۱)هر دعوایی که درمورد مال غیرمنقول مطرح شود،غیرمنقول تبعی است مانند رفع تصرف عدوانی،خلع ید و....
۲) کلیه حقوق مربوط به مال غیرمنقول اعم از عینی و دینی،غیرمنقول تبعی محسوب می شود.
حقوق غیرمنقول تبعی به دو دسته تقسیم می شوند:
١- حقوق عینی : هر حق عینی روی مال غیرمنقول،غیرمنقول تبعی است.
حقوق عینی به ٦ دسته تقسیم می شوند:
١-حق مالکیت(عین یا منفعت)
٢-حق شفعه
٣-حق تحجیر
٤-حق انتفاع
٥-حق ارتفاق
٦-حق عینی تبعی
٢-حقوق دینی : طبق نص صریح ماده ٢٠ قانون مدنی،کلیه دیون از حیث صلاحیت محاکم،منقول هستند اما ٤حالت استثناء می باشند:
١)تعهد به انتقال مال غیرمنقول:یعنی به عنوان مثال شخص الف تعهد به انتقال زمین خود به نام شخص ب می کند.تعهد شخص الف به انتقال مال غیرمنقول یک دین است اما استثنا غیرمنقول تبعی محسوب می شود.
٢)تعهد به پرداخت خسارت وارد شده به مال غیرمنقول: وقتی شخصی خسارتی به مال غیرمنقول وارد می کند،مدیون می شود و مسوول جبران خسارت است و دعوای مربوط به جبران خسارت وارده،به آدرس مال غیرمنقول می رود.
٣)تعهد به تسلیم مال غیرمنقول: مثلا وقتی فردی ملک خود را به الف می فروشد یا اجاره می دهد،مدیون و متعهد به تسلیم ملک می شود که این دین،غیرمنقول تبعی است.
٤)تعهد به پرداخت اجرت المثل مال غیرمنقول: مثلا شخصی تصرف غاصبانه در ملک الف داشته و شخص الف که مالک این مال می باشد با طرح دعوی خلع ید در دادگاه محل وقوع ملک،متصرف را از ملک خود بیرون کرده و اجرت المثل ایام تصرف را نیز مطالبه نموده،در اینجا متصرف غیرقانونی ملزم به پرداخت اجرت المثل می باشد و به این دین،غیرمنقول تبعی می گویند.
**نکته** اگر درمورد نحوه پرداخت اجرت المثل توافقی صورت گرفت که به چه نحو تادیه شود،این توافق مستقل بوده و در حکم منقول می باشد.