بررسی تولید برنامه های تلویزیونی ؛ نگاهی به صرف هزینه ها، درآمدها، تبلیغات و مقوله اسپانسرینگ

دانشگاه پیام نور (همه مراکز) 

مدیوم تلویزیون به عنوان یکی از پر مخاطب ترین رسانه های جمعی، نقش مهمی در شکل دهی به فرهنگ عمومی، آموزش، سرگرمی و اطلاع رسانی دارد. اما در پس پرده جذابیت های بصری و محتوایی، تولید برنامه های تلویزیونی فرآیندی پیچیده و پرهزینه است که نیازمند مدیریت دقیق منابع مالی، جذب سرمایه گذار و تعامل با بازار تبلیغات است. در این یادداشت به اختصار به بررسی ابعاد اقتصادی تولید برنامه های تلویزیونی میپردازیم .

هزینه های تولید برنامه های تلویزیونی عموما شامل فرآیند های : 

 مرحله اول ) هزینه های پیش تولید - نگارش فیلمنامه یا طرح برنامه - تحقیقات، انتخاب لوکیشن، طراحی صحنه - استخدام عوامل فنی و هنری 

 مرحله دوم ) هزینه های تولید - دستمزد بازیگران، مجریان، کارگردان و عوامل پشت صحنه - تجهیزات تصویربرداری، نورپردازی، صدا و گرافیک - حمل ونقل، تغذیه، بیمه و مجوزهای قانونی 

 مرحله نهایی ) هزینه های پس تولید - تدوین، صداگذاری، اصلاح رنگ، جلوه های ویژه - طراحی گرافیک و تیتراژ - آماده سازی برای پخش و آرشیو خواهد بود. 

 منابعی که مدیران رسانه ای همچون تلویزیون به عنوان درآمد به آن نگاه می کنند را می توان این چنین برشمرد: 

 الف) فروش حق پخش - فروش داخلی به شبکه های مختلف - فروش بین المللی به پلتفرم ها یا شبکه های خارجی 

ب) تبلیغات مستقیم - پخش آگهی های بازرگانی در زمان پخش برنامه - تبلیغات درون برنامه ای (مثلا نمایش برندها در صحنه ها) 

ج) اسپانسرینگ - جذب حامی مالی برای تامین بخشی از هزینه ها - توافق های مالی در ازای نمایش لوگو، نام یا محصولات اسپانسر د) درآمدهای جانبی - فروش محصولات جانبی (DVD، کتاب، بازی) - درآمد از شبکه های اجتماعی و پلتفرم های دیجیتال . 

تبلیغات به عنوان موتور مالی مدیوم تلویزیون در تولید و پخش برنامه ها عمل می کند. انتخاب زمان پخش و نوع برنامه بر نرخ تبلیغات تاثیر دارد .برنامه های پرمخاطب، نرخ تبلیغات بالاتری دارند . تبلیغات می تواند بر محتوای برنامه نیز اثرگذار باشد (مثلا حذف یا تعدیل بخش هایی برای حفظ سرمایه اسپانسر) 

اسپانسرها معمولا در انتخاب موضوع، سبک اجرا و حتی مجری برنامه نقش دارند. برخی برنامه ها به طور کامل توسط یک برند یا سازمان حمایت می شوند ( در حال حاضر اسپانسرهایی همچون شهر فرش ، سرای ایرانی ، بانک شهر و....) . چالش اصلی مدیران تلویزیونی حفظ استقلال محتوایی در برابر خواسته های اسپانسر خواهد بود . 

از چالش های تامین مالی اسپانسر در تولید برنامه ها میتوان به این موارد اشاره داشت :

 1- وابستگی بیش ازحد به تبلیغات و اسپانسرها 

 2- کاهش بودجه های دولتی یا عمومی بعد از تهیه اسپانسر 

 3- رقابت با پلتفرم های آنلاین و کاهش مخاطب تلویزیونی سنتی . 

در نگاه به عنوان فرصت و مزایای تامین مالی اسپانسر در تهیه برنامه ها موارد فوق مشاهده می شود :

 1 - تنوع منابع درآمدی از طریق فضای دیجیتال 

 2- جذب اسپانسرهای خلاق و هم راستا با محتوای فرهنگی

 3 -تولید برنامه های تعاملی با قابلیت درآمدزایی مستقیم 

 برنامه سازی تلویزیونی نه تنها یک فعالیت فرهنگی و رسانه ای، بلکه یک فرآیند اقتصادی پیچیده است که نیازمند تعامل هوشمندانه میان تولیدکنندگان، سرمایه گذاران، تبلیغ دهندگان و مخاطبان است. درک دقیق از ساختار هزینه ها و درآمدها می تواند به پایداری مالی و ارتقای کیفیت برنامه ها کمک کند.