جرم انگاری تبلیغات گمراه کننده سلبریتی ها در جهت صیانت از حقوق عمومی

جرم انگاری تبلیغات گمراه کننده سلبریتی ها در جهت صیانت از حقوق عمومی

در سال های اخیر، نقش سلبریتی ها در عرصه های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی به ویژه در فضای مجازی گسترش کم سابقه ای یافته است. این افراد با اتکا به محبوبیت و نفوذ اجتماعی خود، توان اثرگذاری بالایی بر انتخاب ها و رفتارهای مصرفی شهروندان دارند. در چنین شرایطی، ورود آنان به عرصه تبلیغات اگر فاقد صداقت و شفافیت باشد، می تواند منجر به گمراهی افکار عمومی و آسیب به منافع شهروندان گردد. از این منظر، ضرورت جرم انگاری تبلیغات دروغین سلبریتی ها برای حفاظت از حقوق عمومی و اعتماد اجتماعی بیش از پیش احساس می شود.

تبلیغات دروغین نه تنها مخاطبان را متضرر می سازد، بلکه اعتماد عمومی به نهادهای اقتصادی و اجتماعی را نیز به چالش می کشد. هنگامی که یک چهره مشهور با اتکا به شهرت خود محصولی را با ادعاهای غیرواقعی معرفی می کند، مصرف کنندگان کمتر به صحت این ادعاها تردید می کنند و در نتیجه، زیان های مالی و اخلاقی گسترده ای متوجه آنان می شود. این آسیب ها در سطح کلان به گسترش بی اعتمادی اجتماعی، افزایش کلاهبرداری های سازمان یافته و تضعیف اخلاق تجاری منجر خواهد شد.

از منظر روانی، اثرگذاری سلبریتی ها ریشه در فرآیندهای شناختی و عاطفی دارد. افراد مشهور در ذهن بسیاری از مردم، به ویژه نوجوانان و جوانان، به عنوان الگوهای موفقیت و سبک زندگی شناخته می شوند. روان شناسان این پدیده را «انتقال اعتماد» می نامند؛ یعنی مخاطب به دلیل رابطه عاطفی یا ذهنی با چهره محبوب خود، بدون بررسی عقلانی و دقیق به گفته های او اعتماد می کند. این وضعیت، بستر سوءاستفاده تبلیغاتی را فراهم می سازد و در صورت آشکار شدن فریب، پیامدهای روانی همچون سرخوردگی، اضطراب اجتماعی و بی اعتمادی گسترده نسبت به نهادهای فرهنگی و اقتصادی را در پی دارد.

از جنبه فرهنگی، تبلیغات سلبریتی ها تنها محدود به معرفی کالا یا خدمت نیست، بلکه حامل پیام های ارزشی و هنجاری نیز هست. هنگامی که افراد مشهور با هدف کسب منفعت شخصی به تبلیغ دروغین می پردازند، در واقع این پیام را القا می کنند که «شهرت می تواند جایگزین صداقت شود» یا «کسب سود، هرچند با فریب، پذیرفتنی است». چنین پیام هایی به تدریج فرهنگ عمومی را دچار انحراف کرده و زمینه ساز ترویج مصرف گرایی افراطی، تضعیف ارزش های اخلاقی و سست شدن بنیان اعتماد اجتماعی می شود. به همین دلیل، جرم انگاری تبلیغات گمراه کننده نه تنها اقدامی حقوقی، بلکه ضرورتی فرهنگی در جهت پاسداشت صداقت، شفافیت و اعتماد جمعی است.

از منظر حقوق عمومی، دولت موظف است در برابر تهدیدهایی که متوجه منافع شهروندان و امنیت اقتصادی جامعه است، واکنش مناسب نشان دهد. جرم انگاری تبلیغات دروغین توسط سلبریتی ها یکی از ابزارهای مهم در این مسیر است؛ ابزاری که نه تنها به عنوان ضمانت اجرایی برای مقابله با تخلفات فردی عمل می کند، بلکه چارچوبی برای ارتقای مسئولیت پذیری اجتماعی افراد مشهور نیز فراهم می آورد.

البته باید توجه داشت که برخورد کیفری به تنهایی کافی نیست. تقویت سواد رسانه ای در جامعه، آموزش انتقادی به مخاطبان، شفاف سازی قراردادهای تبلیغاتی سلبریتی ها و ایجاد نهادهای نظارتی مستقل، از جمله راهکارهایی هستند که می توانند مکمل جرم انگاری باشند. در کنار این تدابیر، پیش بینی مجازات های بازدارنده متناسب مانند جریمه های سنگین، محدودیت های حرفه ای و در موارد خاص پیگرد قضایی، می تواند نقش بازدارندگی موثری ایفا کند.

در نهایت باید گفت مسئولیت اجتماعی سلبریتی ها بخشی جدایی ناپذیر از حکمرانی فرهنگی و اقتصادی امروز است. شهرت و محبوبیت نباید ابزاری برای فریب افکار عمومی باشد، بلکه باید در خدمت ارتقای آگاهی و اعتماد اجتماعی قرار گیرد. جرم انگاری تبلیغات دروغین، گامی اساسی برای تحقق عدالت اجتماعی، صیانت از حقوق شهروندان و بازسازی فرهنگ اعتماد در جامعه به شمار می رود.