نقش و تاثیر مردم و مسئولین در هم آفرینی ایران آینده

نقش و تاثیر مردم و مسئولین در هم آفرینی ایران آینده

آینده ایران نه محصول تصمیمات یک جانبه حاکمیت است و نه صرفا نتیجه انتخاب های فردی شهروندان؛ بلکه برآیند «هم آفرینی» میان مردم و مسئولین است. این هم آفرینی زمانی معنا پیدا می کند که دو سوی اصلی جامعه، یعنی حاکمیت و ملت، در یک رابطه دوسویه و اعتمادساز وارد گفت وگو، تعامل و مشارکت شوند.

۱. نقش مردم در هم آفرینی آینده

نقش مردم فراتر از مشارکت انتخاباتی است. آن ها باید در لایه های مختلف حیات اجتماعی و اقتصادی به صورت فعال ظاهر شوند.

• مشارکت فعال در تصمیم سازی ها: مردم با حضور در شوراهای محلی، انجمن های صنفی و نهادهای مدنی می توانند به سیاست ها جهت دهند. در واقع، مردم تنها مصرف کننده سیاست ها نیستند بلکه می توانند شریک در تولید آن ها باشند.
• فرهنگ سازی و مسئولیت پذیری اجتماعی: بدون ارتقای فرهنگ قانون مداری، مدارا و مشارکت، حتی بهترین سیاست ها نیز ناکام می مانند. جامعه ای که فرهنگ مشارکت در آن نهادینه نباشد، همواره در معرض شکاف دولت-ملت قرار دارد.
• نوآوری و کارآفرینی: آینده ایران وابسته به توان جوانان و نخبگان است. آن ها با نوآوری می توانند ساختار اقتصاد متکی بر منابع طبیعی را به اقتصاد دانش بنیان و فناورمحور تبدیل کنند؛ تحولی که بدون اعتماد و حمایت حاکمیت از ایده های نو، امکان پذیر نیست.

۲. نقش مسئولین در هم آفرینی آینده

مسئولین در جایگاه تصمیم گیرندگان کلان، مسئولیت سنگینی در جهت دهی به آینده دارند. اما این مسئولیت تنها زمانی ثمربخش است که مردم را به عنوان شریک واقعی در فرآیند حکمرانی بپذیرند.

• ایجاد بستر اعتماد عمومی: بی اعتمادی اجتماعی یکی از موانع جدی توسعه در ایران است. شفافیت در تصمیم گیری ها، پاسخگویی در برابر عملکرد، و رعایت عدالت در توزیع فرصت ها می تواند این اعتماد را بازسازی کند.
• سیاست گذاری مشارکتی: سیاست های بالا به پایین در دنیای پیچیده امروز کارآمدی محدودی دارند. حاکمیت باید فرآیند گفت وگوی ملی را تقویت کرده و مردم را در تصمیم گیری های کلان دخالت دهد. تجربه شکست چشم انداز ۱۴۰۴ نشان داد که بدون اجماع اجتماعی، هیچ سند راهبردی ضمانت اجرا نخواهد داشت.
• توسعه عدالت اجتماعی: عدالت تنها یک شعار نیست، بلکه زیربنای همبستگی اجتماعی است. تضمین فرصت های برابر در آموزش، اشتغال، رفاه و مشارکت سیاسی از مهم ترین وظایف دولت در شکل دهی به آینده ای پایدار است.

۳. نقطه تلاقی مردم و مسئولین: هم آفرینی

هم آفرینی یعنی تبدیل رابطه دولت و ملت از یک رابطه دستوری به رابطه ای تعاملی. این نقطه تلاقی در سه سطح تحقق می یابد:

1. سطح ذهنی: شکل گیری چشم انداز مشترک از آینده و مقابله با احساس بی آیندگی.
2. سطح نهادی: ایجاد نهادهای مدنی، شوراها و سازوکارهای شفاف برای مشارکت مردم در حکمرانی.
3. سطح عملی: همکاری واقعی در حل مسائل ملی؛ از بحران های زیست محیطی تا توسعه اقتصادی و فرهنگی.

در این چارچوب، مسئولین باید «تسهیل گر» باشند و مردم «مشارکت کننده فعال». حاصل این هم افزایی، «حاکمیت شایسته» از یک سو و «شهروندی فعال» از سوی دیگر است.

۴. نتیجه گیری

آینده ایران یک پروژه جمعی است، نه برنامه ای از پیش نوشته شده در دفاتر سیاست گذاری. اگر رابطه مردم و مسئولین بر محور اعتماد، شفافیت، عدالت و امید اجتماعی استوار شود، ایران آینده نه تنها توسعه یافته تر خواهد بود، بلکه سرمایه اجتماعی پایدار، هویت ملی یکپارچه و توان رقابتی در سطح منطقه و جهان را نیز به دست خواهد آورد.

به بیان دیگر، ایران آینده زمانی ساخته می شود که ملت و دولت، دوشادوش هم، تصویر واحدی از آینده ترسیم کنند، منابع خود را در راستای آن هم افزا سازند، و از دل بحران ها فرصت های جدید بیافرینند