خودآگاهی و تخلق به اسماء الهی

[محی الدین ابن عربی]

تخلق به اسماء الهی و مزاحمت بنده مر حق تعالی را در آنها

برخی تخلق به اسمای حسنا را مزاحمت بنده در آنها مر حق تعالی را می دانند، چون انسان بر صورت آفریده شده است، ناگزیر است که بدان ظاهر گردد و بر حد مشروع پسندیده بدانها متلبس گردد، و این خود مزاحمت عبودیت است مر ربوبیت را، و از طرفی عزلت گزیده می بیند که وی را اسمائی است که حقیقتا بدانها منفرد و یگانه است و می بیند که حق تعالی در آنها وی را رقیب است.

لذا پیش خود گفت، سزاوار من آن است که به اسمای خودم از اسمای او عزلت گزینم و او را در آنها مزاحمش نشوم، و این اسماء نزدم عاریه و امانت باشد، زیرا عاریه امانتی است که باید پس داده شود، و حامل امانت، بنا بر تعریف الهی موصوف به ظلم و جهل می باشد (چنانکه فرموده: انه کان ظلوما جهولا – احزاب/73).(1)

***

[یزدانپناه عسکری]

خود آگاهی و عزلت و احصاء تجربیات ادراکی بر آمده از استوای اسماء حق، قبل از مواجهه. (و انتم حینئذ تنظرون - الواقعه/84)

_____________

1 - فتوحات مکیه جلد هفتم ، شیخ محی الدین ابن عربی ، ترجمه ، تعلیق ، محمد خواجوی- تهران : انتشارات مولی، 1383 صفحه 64 ، 65

- [(التخلق بالاسماء الالهیه و مزاحمه العبد الحق فیها!) فمن رای التخلق بالاسماء الحسنی و مزاحمه الحق فیها، لکونه (ای الانسان)" خلق علی الصوره" فلا بد ان یظهر بها، و یتلبس علی الحد المشروع المحمود. فهذه مزاحمه عبودیه ربوبیه! و ذلک لما رای (المعتزل) ان له اسماء هی له حقیقه ینفرد بها، و رای ان الحق زاحمه فیها: کالضاحک، و الفرح، و المتعجب، و المحب، و المتردد، و الکاره، و الناسی، و المستحیی، و ما اشبه ذلک مما ورد ذکره فی الکتاب و السنه، الی ما یداخل النشاه (من الاعضاء): من ید، و یدین، و اید، و رجل، و عین، و اعین، الی ما یداخل النشاه من الاحوال: من استواء، و معیه، و نزول، و طلب، و شوق، و امثال ذلک، و رای هذا" المعتزل" قبل اعتزاله ان الحق قد زاحمه فی هذه النعوت التی ینبغی ان تکون للعبد- کما هی فی نفس الامر عنده-، (حینئذ) قال: الالیق بی ان اعتزل باسمائی عن اسمائه و لا ازاحمه فیها. تکون (هذه الاسماء) عاریه عندی، اذ کانت العاریه امانه موداه، و" حامل الامانه" موصوف- بالتعریف الالهی-" بالظلم و الجهل"! (محیی الدین بن عربی، الفتوحات المکیه ،عثمان یحیی، 14جلد، دار احیاء التراث العربی - بیروت، چاپ: دوم، 1994 م. ج13، ص: 376،375)]

- (احصاء الاسماء الالهیه: هو التحقق بها فی الحضره الواحدیه بالفناء عن الرسوم الخلقیه و البقاء ببقاء الحضره الاحدیه. - انور فواد ابی خزام، معجم المصطلحات الصوفیه، 1جلد، مکتبه لبنان الناشرون - بیروت، چاپ: اول، 1993 م. ص 39 ) احصاء اسماء الهی تحقق به اسمای الهیه است در حضرت احدیت به فنای از رسوم خلقیت و بقای حضرت احدیت. (فرهنگ جامع اصطلاحات عرفانی ابن عربی ، تالیف دکتر گل بابا سعیدی – تهران : انتشارات زوار1387)