آتش و اتحاد: خوانشی از سرمایه اجتماعی تبریز در روزهای کوتاه اما سرنوشت ساز جنگ

1جنگ، پدیده ای است که بیش از هر چیز دیگری، سرمایه اجتماعی یک جامعه را به آزمایش می گذارد. تبریز در جنگ تحمیلی دوازده روزه، با تجربه ای کوتاه اما شدید روبه رو شد؛ تجربه ای که در آن، آتش جنگ ویرانگر و در عین حال اتحاد مردم، چهره ای دوگانه اما مکمل از شهر را به نمایش گذاشتند. این روزها نشان دادند که سرمایه اجتماعی، تنها یک مفهوم نظری نیست، بلکه در میدان عمل می تواند به سلاحی قدرتمندتر از توپ و تفنگ بدل شود.

در میان صدای انفجار، چیزی که تبریز را سرپا نگه داشت، شبکه ای از اعتماد، همکاری و پیوندهای اجتماعی بود. مسجدها، مدارس و حتی خانه های مردم به مراکز پشتیبانی بدل شدند و مردمان عادی، فارغ از قومیت، طبقه یا محله، به یکدیگر یاری می رساندند. اتحاد تبریز نه بر پایه فرمان های رسمی، بلکه بر پایه سرمایه اجتماعی شکل گرفت که سال ها در دل تاریخ این شهر ریشه داشت.

خواندن دوباره این روزها، فرصتی است برای فهمیدن اینکه «سرمایه اجتماعی» چگونه می تواند از دل بحران ها سر برآورد. در شرایطی که جنگ می کوشید شهر را از هم بپاشد، همان سرمایه اجتماعی، همان اعتماد و همبستگی، نیرویی شد که شهر را به هم پیوند داد. اتحاد تبریز در روزهای آتش، یادآور این حقیقت است که جامعه، وقتی پیوندهای درونی خود را فعال می کند، می تواند از دل ویرانی، نیرویی برای بقا و حتی رشد بیافریند.

این مقدمه تلاش دارد مسیر تحلیل این تجربه را هموار سازد: اینکه چگونه اتحاد در دل آتش، سرمایه اجتماعی تبریز را به یکی از مهم ترین عوامل ماندگاری و بازسازی بدل کرد. تجربه ای که نه تنها بخشی از تاریخ محلی، بلکه درسی ملی برای همه نسل ها به شمار می آید.

... ادامه دارد