علی یزدانیان
مدرس دانشگاه - مسئول امور پژوهشی مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر سمنان
89 یادداشت منتشر شدهسکونتگاه های غیررسمی و چالش های توسعه شهری در تهران
سکونتگاه های غیررسمی و چالش های توسعه شهری در تهران
تهران، به عنوان پایتخت و بزرگ ترین شهر ایران، با رشد سریع جمعیت و فشار بر منابع شهری، با چالش های جدی سکونتگاه های غیررسمی مواجه است. این سکونتگاه ها که عمدتا در حاشیه و برخی مناطق مرکزی شهر شکل گرفته اند، با تراکم بالا، درآمد پایین و دسترسی محدود به خدمات شهری مشخص می شوند. پژوهش ها نشان می دهد حتی با توسعه زیرساخت ها و پروژه های شهری، سکونتگاه های غیررسمی همچنان پابرجا هستند و این موضوع بیانگر آن است که توسعه فیزیکی به تنهایی نمی تواند مشکل را حل کند.
عوامل اجتماعی-اقتصادی نقش کلیدی در شکل گیری این سکونتگاه ها دارند. ساکنان اغلب از امکانات محدود، کمبود مسکن مناسب و شکاف اقتصادی رنج می برند. افزایش هزینه های زندگی و دسترسی محدود به مسکن، شرایطی ایجاد کرده که سکونتگاه های غیررسمی به یک راهکار اضطراری برای تامین سرپناه تبدیل شوند. از سوی دیگر، کمبود خدمات حیاتی مانند آب، برق، فاضلاب و حمل ونقل شهری، کیفیت زندگی در این مناطق را کاهش داده و بر تاب آوری شهری تاثیر منفی می گذارد.
برای مدیریت موثر این چالش، لازم است علاوه بر توسعه زیرساخت ها، برنامه ریزی مسکن عمومی، اصلاح سیاست های اقتصادی و کاهش شکاف اجتماعی مورد توجه قرار گیرد. همچنین ارتقای آگاهی عمومی و مشارکت شهروندان در تصمیم گیری های شهری می تواند از انگ زنی و تبعیض علیه ساکنان این مناطق جلوگیری کند. تنها با ترکیب اقدامات زیرساختی، اقتصادی و اجتماعی می توان به توسعه شهری پایدار و تاب آور در تهران دست یافت و شرایط زندگی برای همه شهروندان، به ویژه کم درآمدها، بهبود یابد.