ارس؛ دروازه طلایی گردشگری ایران به قفقاز | ارس؛ جاده سبز گردشگری ایران به سوی جهان

---

 

منطقه آزاد ارس با مساحتی بالغ بر ۵۱ هزار هکتار در شمال غرب ایران و در مجاورت مرزهای جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکیه، به عنوان یکی از مهم ترین مناطق آزاد کشور، جایگاهی استراتژیک در توسعه اقتصادی و گردشگری دارد. ترکیب جاذبه های طبیعی و تاریخی، زیرساخت های در حال گسترش و ظرفیت های بین المللی، این منطقه را به یکی از مهم ترین کانون های آینده ساز گردشگری ایران تبدیل کرده است.

از ارسباران تا نوردوز؛ ارس، مقصد نوین گردشگری ایران

مرز نوردوز، دومین مرز پرتردد مسافری کشور پس از فرودگاه های تهران، مسیر اصلی ورود گردشگران خارجی به ارس است. تنها در سال ۱۴۰۲ بیش از ۱۶۱ هزار گردشگر خارجی از این گذرگاه وارد کشور شدند که نسبت به سال پیشین رشدی ۵۵ درصدی داشته است؛ آماری که به روشنی از افزایش جذابیت ارس برای گردشگران بین المللی حکایت دارد. طبیعت بکر رودخانه ارس، جنگل های ارسباران (ثبت شده در فهرست ذخیره گاه های زیست کره یونسکو)، آبشارها و مناظر کوهستانی کم نظیر، بستری ارزشمند برای توسعه اکوتوریسم و گردشگری پایدار ایجاد کرده است. در کنار این جاذبه ها، آثار تاریخی برجسته ای همچون کلیسای سنت استپانوس، صنایع دستی بومی و بازارچه های مرزی، تجربه ای فرهنگی و تاریخی غنی را برای گردشگران داخلی و خارجی رقم می زنند.

در سال های اخیر، ارس با اجرای پروژه های زیرساختی مهم مانند احداث هتل های مدرن، اقامتگاه های بوم گردی، مراکز تفریحی و بازارچه های تخصصی، مسیر توسعه گردشگری خود را شتاب بخشیده است. بر اساس ارزیابی های ملی در سال ۱۴۰۳، منطقه آزاد ارس در شاخص های اقتصادی، عمرانی و فرهنگی رتبه نخست را میان مناطق آزاد کشور کسب کرده است. این پیشرفت ها به رونق کسب وکارهای محلی، ایجاد اشتغال پایدار و افزایش درآمدهای ارزی انجامیده است. صادرات غیرنفتی منطقه نیز در سال ۱۴۰۳ به ۱۸۰ میلیون دلار رسید و ارس را به یکی از حلقه های مهم اتصال ایران با بازارهای منطقه ای و بین المللی تبدیل کرد.

ارس؛ حلقه اتصال ایران با گردشگری منطقه ای و بین المللی

با وجود این دستاوردها، توسعه گردشگری ارس همچنان با موانعی روبه رو است. ضعف زیرساخت های حمل ونقل جاده ای، ریلی و هوایی و محدودیت در اتصال به شبکه های بین المللی، یکی از مهم ترین چالش ها به شمار می رود. همچنین، کمبود تبلیغات هدفمند و حضور ضعیف در بازارهای جهانی باعث شده است شناخت از ظرفیت های ارس در سطح بین المللی محدود باقی بماند. از سوی دیگر، کمبود نیروی انسانی آموزش دیده و متخصص در حوزه خدمات گردشگری، کیفیت تجربه مسافران را کاهش می دهد. علاوه بر این، اگر توسعه اکوتوریسم بدون برنامه ریزی پایدار پیش رود، خطر تخریب منابع طبیعی ارزشمند به ویژه جنگل های ارسباران افزایش خواهد یافت.

برای عبور از این چالش ها، مجموعه ای از اقدامات هماهنگ و نوآورانه ضرورت دارد. توسعه جاده ها، خطوط ریلی و افزایش پروازهای منطقه ای می تواند دسترسی گردشگران را تسهیل کند و زیرساخت حمل ونقل را به سطح استانداردهای بین المللی برساند. در حوزه بازاریابی، طراحی کمپین های دیجیتال چندزبانه، حضور فعال در نمایشگاه های معتبر جهانی و همکاری با پلتفرم ها و آژانس های بین المللی، راهی برای معرفی گسترده تر ارس به بازارهای هدف خواهد بود. هم زمان باید بر توسعه گردشگری هوشمند نیز تمرکز کرد؛ راه اندازی اپلیکیشن های رزرو آنلاین، ارائه راهنماهای چندزبانه، بهره گیری از فناوری واقعیت افزوده در معرفی اماکن تاریخی و استفاده از تحلیل داده های بزرگ برای شناخت دقیق تر نیازها و رفتار گردشگران، می تواند جایگاه ارس را در میان مقاصد مدرن گردشگری تقویت کند.

ارس؛ قلب تپنده گردشگری شمال غرب ایران

آموزش و توانمندسازی نیروی انسانی نیز ضرورتی انکارناپذیر است. برگزاری دوره های تخصصی، تقویت مهارت های ارتباطی و آموزش زبان های خارجی برای فعالان این حوزه، کیفیت خدمات گردشگری را ارتقا خواهد داد. در کنار آن، حفاظت از منابع طبیعی باید به عنوان یک اصل بنیادین مورد توجه قرار گیرد؛ تدوین برنامه های جامع زیست محیطی، بهره گیری از انرژی های تجدیدپذیر در اقامتگاه ها و ترویج اکوتوریسم مسئولانه، زمینه را برای توسعه ای پایدار و متوازن فراهم می کند. از سوی دیگر، ایجاد مشوق های مالی و حقوقی برای جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی می تواند سرعت توسعه هتل ها، مراکز تفریحی و پروژه های گردشگری نوین را افزایش دهد و ارس را در مسیر رشد سریع تر قرار دهد.

منطقه آزاد ارس با اتکا به موقعیت ژئوپلیتیکی ممتاز، جاذبه های طبیعی و فرهنگی منحصربه فرد و زیرساخت های رو به توسعه، توانایی تبدیل شدن به قطب گردشگری شمال غرب ایران و یکی از مقاصد برتر منطقه ای و بین المللی را دارد. دستاوردهای اخیر، از رشد ورود گردشگران گرفته تا افزایش صادرات غیرنفتی، چشم اندازی روشن برای آینده این منطقه ترسیم می کنند.

با اجرای برنامه های نوآورانه و همکاری هم افزای بخش های دولتی و خصوصی، ارس می تواند نه تنها مقصدی جذاب برای گردشگران باشد، بلکه به محور اصلی رشد اقتصادی، اشتغال زایی و تقویت پیوندهای فرهنگی ایران با کشورهای همسایه تبدیل شود.

*نویسنده: موسی کاظم زاده؛ قابل دسترسی در سایت بازار تبریز آنلاین

https://bazartabrizonline.ir