خستگی چشم در افراد کنکوری و دانشجویان

خستگی چشم یکی از مشکلات شایع در میان افرادی است که روزانه ساعت های طولانی به مطالعه یا کارهای دیداری دقیق مشغول هستند. این پدیده می تواند کارایی شناختی و کیفیت زندگی را کاهش دهد و در صورت تداوم، منجر به مشکلات جدی تری مانند سردردهای مزمن و خشکی چشم شود (Sheppard & Wolffsohn, 2018). با توجه به افزایش فشار تحصیلی و شغلی در جوامع مدرن، بررسی عوامل موثر بر خستگی چشم و راهکارهای کاهش آن اهمیت ویژه ای دارد.

تعریف خستگی چشم

خستگی چشم (Asthenopia) به مجموعه ای از علائم شامل تاری دید، سوزش، احساس فشار، و درد در اطراف چشم ها گفته می شود که در اثر استفاده مداوم و طولانی از سیستم بینایی رخ می دهد (Rosenfield, 2016). در افرادی که مطالعه زیادی دارند، تمرکز طولانی مدت بر روی متن های ریز و شرایط نوری نامناسب از مهم ترین عوامل بروز این مشکل است.

علل خستگی چشم در مطالعه طولانی

تمرکز مداوم بر متن: مطالعه طولانی مدت باعث انقباض پیوسته عضلات مژگانی چشم می شود و این امر به خستگی عضلات منجر می گردد (Blehm et al., 2005).

نور ناکافی یا نامناسب: نور کم یا تابش خیره کننده (glare) هنگام مطالعه، فشار بیشتری به چشم وارد می کند (Rosenfield, 2016).

کاهش پلک زدن: هنگام تمرکز بر مطالعه، نرخ پلک زدن تا ۵۰٪ کاهش می یابد و این موضوع به خشکی و تحریک چشم منجر می شود (Uchino et al., 2013).

وضعیت نامناسب بدن: مطالعه در حالت خوابیده یا با فاصله نامناسب کتاب از چشم می تواند باعث فشار مضاعف بر سیستم بینایی شود (Yan et al., 2021).

علائم شایع

تاری دید گذرا پس از مطالعه

خشکی و سوزش چشم

سردرد و احساس فشار در پیشانی

اشک ریزش و حساسیت به نور

درد در ناحیه گردن و شانه ها به دلیل وضعیت بدنی نامناسب (Sheppard & Wolffsohn, 2018).

راهکارهای پیشگیری و درمان

قاعده 20-20-20: هر ۲۰ دقیقه مطالعه، ۲۰ ثانیه به نقطه ای در فاصله ۲۰ فوت (۶ متر) نگاه کنید تا عضلات چشم استراحت کنند (American Optometric Association, 2020).

نور مناسب: استفاده از نور سفید ملایم و پرهیز از تابش مستقیم نور به صفحه کتاب توصیه می شود (Rosenfield, 2016).

مرطوب نگه داشتن چشم: استفاده از قطره های اشک مصنوعی می تواند خشکی چشم را کاهش دهد (Uchino et al., 2013).

وضعیت بدنی صحیح: کتاب باید در فاصله ۳۰ تا ۴۰ سانتی متری از چشم و کمی پایین تر از سطح دید قرار گیرد (Yan et al., 2021).

استفاده از عینک مناسب: افراد دارای مشکلات انکساری باید از عینک اصلاحی متناسب استفاده کنند تا از فشار اضافی به چشم جلوگیری شود (Blehm et al., 2005).

نتیجه گیری

خستگی چشم در افراد پرمطالعه پدیده ای شایع است که می تواند بازدهی تحصیلی و شغلی را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. با رعایت اصول ساده ای مانند قاعده 20-20-20، تنظیم نور محیط، و حفظ وضعیت بدنی صحیح می توان علائم را به میزان قابل توجهی کاهش داد. توجه به این راهکارها نه تنها از آسیب های بینایی بلندمدت جلوگیری می کند، بلکه کیفیت مطالعه و تمرکز را نیز بهبود می بخشد.

منابع (APA)

American Optometric Association. (2020). Computer vision syndrome. Retrieved from https://www.aoa.org

Blehm, C., Vishnu, S., Khattak, A., Mitra, S., & Yee, R. W. (2005). Computer vision syndrome: A review. Survey of Ophthalmology, 50(3), 253-262.

Rosenfield, M. (2016). Computer vision syndrome: A review of ocular causes and potential treatments. Ophthalmic and Physiological Optics, 36(5), 502-515.

Sheppard, A. L., & Wolffsohn, J. S. (2018). Digital eye strain: prevalence, measurement and amelioration. BMJ Open Ophthalmology, 3(1), e000146.

Uchino, M., et al. (2013). Prevalence of dry eye disease among Japanese visual display terminal users. Ophthalmology, 120(11), 2361-2368.

Yan, Z., Hu, L., Chen, H., & Lu, F. (2021). Computer vision syndrome: A widely spreading but largely unknown epidemic among computer users. Computers in Human Behavior, 118, 106876.