نگاهی به نقش رسانه های دیداری و شنیداری در آموزش رسمی کشور
در عصر اطلاعات ، آموزش رسمی دیگر محدود به کتاب و تخته سیاه نیست ؛ رسانه های دیداری و شنیداری به عنوان ابزارهای مکمل و گاه جایگزین، توانسته اند تجربه یادگیری را دگرگون سازند. فیلم های آموزشی و مستند فیلم ها با قدرت روایت گری خود، مفاهیم پیچیده را ملموس می سازند. در کلاس های علوم انسانی، مستندهای تاریخی یا اجتماعی می توانند زمینه ای فرهنگی و احساسی برای درک بهتر مطالب فراهم کنند .اسلایدها و ارائه های تصویری پاورپوینت ها و اسلایدها با سازمان دهی بصری مطالب، به تقویت حافظه تصویری کمک می کنند. استفاده از رنگ، نمودار، و تصویر در این رسانه ها، توجه دانش آموز را جلب کرده و یادگیری را تسهیل می کند. تصاویر ثابت، پوسترها و نقشه ها در مقطع آموزش ابتدایی، نقش کلیدی در تحریک کنجکاوی دارند. نقشه های جغرافیایی، نمودارهای زیستی، یا پوسترهای هنری، ابزارهایی موثر برای آموزش مفاهیم پایه اند. نمایش سه بعدی اندام های بدن یا شبیه سازی های علمی، آموزش را از حالت نظری به تجربه ای ملموس تبدیل می سازد.
پادکست ها و فایل های صوتی در دنیای پرتحرک امروز، پادکست ها امکان یادگیری در حرکت را فراهم کرده اند. این رسانه ها به ویژه در آموزش زبان و تاریخ شفاهی، نقش موثری ایفا می کنند.در مناطق محروم، همچنان رادیو همچنان رسانه ای قابل اتکا برای آموزش است. برنامه های رادیویی می توانند مفاهیم عمومی، سواد پایه، و فرهنگ شهروندی را منتقل کنند.موسیقی و نواهای آموزشی موسیقی با ریتم و تکرار، حافظه را تقویت می کند. ترانه های آموزشی برای کودکان، نمونه ای موفق از تلفیق هنر و آموزش اند. ویدئوهای آموزشی آنلاین ویدئوهای آموزشی با ترکیب تصویر، صدا، و متن، تجربه ای چندحسی از یادگیری ارائه می دهند. امکان توقف، بازبینی، و یادگیری خودتنظیم، از مزایای این رسانه هاست. در دوران کرونا، کلاس های مجازی به ضرورتی اجتناب ناپذیر تبدیل شدند. این رسانه ها با ایجاد ارتباط زنده، امکان تعامل، پرسش و پاسخ، و اشتراک گذاری منابع را فراهم کردند.
چالش ها و تاملات انتقادی در این نوع آموزش را هم نمیتوان نادیده گرفت . مواردی همچون:
- دسترسی نابرابر: شکاف دیجیتال میان مناطق شهری و روستایی، مانعی جدی در بهره گیری از رسانه های نوین است.
- کیفیت محتوا: تولید محتوای آموزشی باید با نظارت علمی و فرهنگی همراه باشد؛ نه صرفا جذابیت بصری.
- وابستگی به فناوری: اتکای بیش ازحد به رسانه ها ممکن است نقش معلم و تعامل انسانی را کمرنگ کند.
- فرهنگ سازی و آموزش رسانه ای: استفاده موثر از رسانه ها نیازمند آموزش سواد رسانه ای به معلمان و دانش آموزان است.
رسانه های دیداری و شنیداری، اگر با نگاه فرهنگی، تربیتی، و انتقادی به کار گرفته شوند، می توانند آموزش رسمی را از حالت انتقالی به تجربه ای مشارکتی و چندلایه تبدیل کنند. آینده آموزش، در گرو تلفیق خلاقانه این رسانه ها با روش های سنتی، و توجه به نیازهای روانی، اجتماعی، و فرهنگی دانش آموزان است.