محسن علمداری
322 یادداشت منتشر شدهنقش زنان در سیاستهای اجتماعی
زنان همواره نیمی از جمعیت را تشکیل می دهند و بنابراین سهم آنها در زمینه های مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی غیرقابل انکار است. از دیرباز، زنان در بسیاری از جوامع به دلیل فرهنگی، اقتصادی و سیاسی در موقعیت های ضعیف تری قرار داشته اند. اما با گذر زمان و تحولات اجتماعی و سیاسی، تغییرات مثبتی در جایگاه زنان اتفاق افتاده است. یکی از عوامل کلیدی در این زمینه، بیداری اجتماعی و آگاهی افزایی در مورد حقوق زنانه و برابری جنسیتی بوده است. زنان امروز نه تنها در خانواده و جامعه بلکه در سطوح مختلف سیاست و مدیریت نیز نقش موثری ایفا می کنند.نقش زنان در سیاست های اجتماعی معمولا به عنوان یکی از فاکتورهای اساسی در توسعه پایدار و عدالت اجتماعی در نظر گرفته می شود. سیاست ها و برنامه های اجتماعی که شامل تلاش برای تقویت و توانمندسازی زنان هستند، می توانند منجر به بهبود شرایط زندگی نه تنها برای زنان بلکه برای خانواده ها و جوامع نیز شوند. زنان به عنوان مادران و پرورش دهندگان نسل های آینده، تاثیر بسزایی در انتقال ارزش ها و آموزش های اجتماعی دارند. بنابراین، توانمندسازی زنان و افزایش مشارکت آنها در تصمیم گیری های اجتماعی می تواند به شکل گیری خانواده های سالم و جوامع پایدارتر منجر شود.مشارکت زنان در سیاست های اجتماعی با چالش ها و موانع متعددی همراه است. فرهنگ های سنتی و نهادهای اجتماعی در بسیاری از کشورها هنوز بر اساس تفکر و نگرش های مردسالارانه شکل گرفته اند. در این جوامع، زنان اغلب به دلیل محدودیت های قانونی، اجتماعی و فرهنگی از دسترسی به فرصت های پایینی در مقایسه با مردان قرار دارند. همچنین، عدم وجود مدل های نقش مثبت برای زنان در سطوح بالا در سیاست، می تواند به کاهش انگیزه و اعتماد به نفس آنها منجر شود. بنابراین، کاهش این موانع با بهبود شرایط اجتماعی و فراهم کردن فرصت های برابر برای زنان، کلید دستیابی به نتایج مثبت اجتماعی است.نقش زنان در سیاست های اجتماعی به عنوان عامل تغییر و نوآوری نیز حائز اهمیت است. زنان به عنوان نمایندگان اجتماعی و مدافعان حقوق بشر، می توانند به پیشبرد اهداف اجتماعی و اقتصادی کمک کنند. تجربه و دانش زنان در زمینه های مختلف، از جمله به کارگیری روش های خلاقانه و نوآورانه در حل مسایل اجتماعی، می تواند به تامین نیازهای واقعی جوامع و افزایش کارایی سیاست ها منجر شود. به ویژه در زمینه هایی مانند بهداشت، آموزش و توسعه پایدار، زنان می توانند با ارائه دیدگاه ها و نیازهای خاص خود، به بهبود شرایط زندگی دیگران کمک کنند.آموزش و آگاهی بخشی به عنوان دو ابزار کلیدی برای تقویت نقش زنان در سیاست های اجتماعی به شمار می روند. آموزش به زنان امکان می دهد تا توانمندی های خود را شناسایی کنند و در نتیجه به طور فعال تری در فرآیند تصمیم گیری ها و سیاست گذاری ها مشارکت نمایند. افزایش سطح تحصیلات و آموزش زنان نه تنها بر کیفیت زندگی آنها تاثیر خواهد گذاشت بلکه می تواند به توسعه اجتماعی و اقتصادی جوامع نیز کمک کند. همچنین، آگاهی بخشی در مورد حقوق زنان و برابری جنسیتی، جامعه را به سمت پذیرش و توسعه عادلانه تر سوق می دهد و می تواند به تغییر نگرش ها و در نهایت رشد توانمندی های زنان منجر شود.در سطح بین المللی، سازمان ها و نهادهای مختلفی وجود دارند که به ارتقاء حقوق زنان و مشارکت سیاسی آنها توجه می کنند. کنوانسیون های بین المللی نظیر «کنوانسیون حذف همه اشکال تبعیض علیه زنان» (CEDAW) و اهداف توسعه پایدار (SDGs) که بر افزایش مشارکت زنان در عرصه های مختلف تاکید دارند، نمونه هایی از تلاش های جهانی در این زمینه هستند. این نهادها با ایجاد بسترهای قانونی و حمایتی، به ارتقای وضعیت زنان و تامین حقوق آنها در سطوح مختلف کمک می کنند.با نگاهی به تاریخ، می توان دید که بسیاری از تغییرات اجتماعی و سیاسی مثبت در جوامع مختلف به دلیل جنبش های زنان و تلاش های آنها در زمینه حقوق اجتماعی و سیاسی بوده است. از حقوق رای گیری تا مبارزات در راستای برابری دستمزد، زنان همواره به عنوان پیشگامان تغییر در جوامع عمل کرده اند. این امر نه تنها تاثیرات مثبتی بر روی تغییرات قانونی و سیاسی داشته است بلکه به افزایش آگاهی و پذیرش اجتماعی نسبت به حقوق زنان نیز منجر شده است.به منظور تقویت نقش زنان در سیاست های اجتماعی، لازم است که جامعه جهانی و به ویژه دولت ها، رویکردهایی جامع و کل نگر اتخاذ کنند. این رویکردها باید شامل ایجاد فضایی امن و حمایتی برای مشارکت زنان در فرآیندهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، شناسایی موانع موجود و طراحی راهکارهای موثر برای مقابله با آن ها باشد. تدوین و اجرای سیاست های اجتماعی که تاکید بر برابری جنسیتی داشته باشد، می تواند به پیوند نزدیک تر زنان و مردان در عرصه های مختلف جامعه کمک کندو باید اذعان کرد که بررسی و تبیین نقش زنان در سیاست های اجتماعی بنیادی و ضروری است. این موضوع نه تنها به ارتقای عدالت اجتماعی و حقوق بشر کمک می کند بلکه به ارتقای کیفیت زندگی برای تمامی اعضای جامعه نیز می انجامد. بنابراین، تداوم تلاش ها برای توانمندسازی زنان، نیازمند حمایت های موثر از طرف دولت ها، نهادهای غیردولتی و جوامع محلی است. جامعه ای که به برابری و حقوق زنان احترام می گذارد، همواره توانمندتر، پایدارتر و بهتر خواهد بود.این تلاش ها باید نه تنها محدود به حوزه های قانونی و سیاسی باشد بلکه به بخشهای فرهنگی و اجتماعی نیز تسری یابد. ایجاد فرهنگ احترام و برابری نیازمند همکاری تمام اعضای جامعه و تغییرات بنیادین در نگرش ها و باورهای اجتماعی است. به این ترتیب، زنان به عنوان عاملان فعال و موثر در سیاست های اجتماعی، می توانند به شکل دهی آینده ای بهتر و عادلانه تر کمک کنند.