نقش ناشران کتابهای مذهبی در انقلاب

در روند انقلاب اسلامی، طبقات و اصناف مختلفی حضور داشتند و نقش ایفا کردند. به دلیل بنیان دینی و مذهبی انقلاب اسلامی، برخی از گروه ها و اصناف نقش پررنگتر و پراهمیت تر از سایرین داشتند و باعث سرعت بخشیدن به فرآیند انقلابی شدند. یکی از این گروه ها ناشران کتابهای مذهبی بودند که با حضور و فعالیتهای مختلف سیاسی و انقلابی، هم به طورمستقیم و هم به طور غیرمستقیم، سرعت مبارزات را افزون و آگاهی مردم را بیشتر می کردند؛ چرا که کتاب، منبع مهمی در دریافت آگاهی بود. ناشران کتابهای مذهبی علاوه بر کتاب، با چاپ بیانیه ها و اطلاعیه های جریانهای سیاسی مسلمان بویژه امام خمینی، چاپ رساله ایشان و تغییر در رویکردها و فعالیتهای صنفی خود، به نوعی به جریان آگاهی بخشی انقلاب کمک می کردند.
ناشران کتاب های مذهبی رویکردهای مختلف داشتند. برخی برای رده سنی خاصی کتاب چاپ می کردند و برخی برای تمامی رده های سنی. رویکرد موضوعی آنها در چاپ برخی کتابهای اعتقادی و تاریخ اسلام هم حائز توجه است؛ بعضی از آنها نسبت به برخی ایدئولوژی ها موضع می گرفتند و در مقابل، بعضی دیگر اقدام به نشر اینگونه کتاب ها می کردند. برخی از ناشران باتوجه به مواضع علما و روحانیون حوزه های علمیه نسبت به کتابی، چاپ آن را متوقف می کردند، نمونه آن کتاب شهید جاوید اثر صالحی نجف آبادی بود. تعدادی از کتابهای مذهبی بنابه نظر حکومت جزو کتابهای مضره محسوب می شدند. در مقابل برخی از ناشران مذهبی هم بودند که صرفا به امور صنفی خود می پرداختند و در فعالیت های سیاسی وارد نمی شدند.
طی سالهای 13۵۷-13۴2 ، محدودیتهایی از طرف حکومت برای برخی اصناف اعمال می شد. ناشران کتابهای مذهبی نیز شامل این محدودیت ها می شدند. برخی بدلیل چاپ مخفیانه آثار امام خمینی مثل رساله توضیح المسائل ایشان به اسم مرجع تقلید دیگر و چاپ بیانیه های مختلف در قالب کتاب و جزوه و توزیع آنها، متحمل محدودیتها و برخوردهای حکومتی می شدند. سانسور، توقیف و ممنوع الانتشار شدن کتاب، تعطیل شدن چاپخانه و عدم ارائه مجوز نشر، از جمله این محدودیتها است که ناشران مذهبی با آن مواجه بودند. این محدودیتها گاهی منجر به چاپ کتاب بصورت غیرقانونی می شد. باتوجه به اینکه در سالهای 13۵۷-13۴2 فعالیت ناشران کتابهای دینی فزونی یافت، بررسی ابعاد آن دارای اهمیت است.