راهکارهای برون رفت از بحران آب

آب، بنیادی ترین مایه ی زندگی در زمین به شمار می آید تا جای که قرآن کریم نیز سرچشمه ی پیدایش زندگی را آب می داند. انسانها،گیاهان، جانوران و نیز دیگر زیست کنندگان در زمین، بدون آب توانایی زندگی را نداشته و از میان خواهند رفت. از کودکی به ما نیاموختندکه تنها منبع اصلی تامین آب در مناطق خشک و نیمه خشک آب زیرزمینی می باشد تا از آن با جان و دل حفاظت کنیم. البته نیاکان هوشمندمان به این موضوع آگاهی داشتند و با ابداع قنات از آب زیرزمینی استفاده پایدار می نمودند. متاسفانه به دلیل نبود آگاهی جامعه از اهمیت آب و محیط زیست در سلامت جامعه و منفعت طلبی عده ای از مردم در 50 سال گذشته آب های زیرزمینی کشور خصوصا استان فارس به غارت رفته و می رود. بطوریکه تعداد چاه ها در 160 دشت استان از 5000 حلقه در سال 1356 به 100000 حلقه در سال 1404 رسیده است. با کمال تاسف حفاظت از منابع آب زیرزمینی در 50 سال گذشته رها شده است. این موضوع امنیت کشور، امنیت آب و غذا، امنیت اقتصادی و اجتماعی و توسعه پایدار را به شدت تهدید می نماید. کشور با وضعی بس خطرناک رو به رو است. بر اساس تحقیقات انجام گرفته توسط دکترطوریان(1402)اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی در کشور طی بازه زمانی 2003 الی 2019 بالغ بر 211 میلیارد متر مکعب می باشد. این عدد نشان می دهد که کشور سالیانه به طور متوسط 12 میلیارد متر مکعب آب زیرزمینی از دست داده است. با این روند اضافه برداشت، 12 میلیارد سالانه، در آینده نه چندان دور آب زیرزمینی به اتمام خواهد رسید.اگر این روند ادامه یابد فرونشست دشت ها تشدید خواهند شد و خطر تبدیل دشت های کشور به کویر در آینده نه چندان دور (حداکثر 7 سال دیگر) بطور جدی وجود دارد و فلات ایران که هزاران سال در آن زندگی جریان داشته از رونق افتاده و به سرزمین ارواح تبدیل خواهد گردید. دلیل اصلی این فاجعه برداشت بی رویه از منابع آب زیر زمینی برای توسعه بی رویه کشاورزی آبی در کشور و استان فارس می باشد. بنابراین، برای جلوگیری از رخداد این فاجعه عظیم، بایستی تدبیری اندیشید. پیشنهاد می گردد در دشت های بحرانی و فوق بحرانی برداشت از آب های زیر زمینی برای مصارف کشاورزی آبی در فضای باز متوقف گردد و پرداخت کمک هزینه زندگی به کشاورزان و ایجاد شغل های جایگزین نظیر توسعه مزارع خورشیدی، توسعه صنایع دستی، توسعه گردشگری روستایی و توسعه باغات دیم مثمر در مناطق با بارندگی سالانه 300 میلی متر و بالاتر در دستور کار قرار گیرد. دولت بایستی تا دیر نشده این موضوع را در اولویت قرار دهد و با در اختیار قرار دادن اعتبارات کافی و کمک های فنی به زارعین برای نجات دشت ها از فاجعه آخر الزمانی جلوگیری نماید.