رسانه ها و بازسازی سرمایه اجتماعی در ایران معاصر

در جهان معاصر، رسانه ها تنها ابزار انتقال پیام نیستند بلکه به معماران ذهن و کنشگرانی موثر در فرآیندهای اجتماعی بدل شده اند؛ رسانه ها در جامعه ایرانی، نقشی فراتر از بازتاب واقعیت دارند و خود به سازندگان واقعیت اجتماعی تبدیل شده اند. آن ها با تاثیرگذاری بر افکار عمومی، هدایت فرهنگ عمومی، و تغییر رفتارهای سیاسی، سهمی بنیادین در سامان اجتماعی ایفا می کنند. از سویی، رسانه های رسمی به مثابه بازوی تبیینی نظام، و از سوی دیگر، رسانه های غیررسمی و شبکه های اجتماعی به عنوان آینه مطالبات و دغدغه های مردمی، در کنش متقابل و گاه متعارض قرار گرفته اند. این وضعیت، نیازمند بازتعریف رابطه رسانه با مردم، قدرت و ارزش های اجتماعی است. در صورتی که رسانه ها از چارچوب اخلاق حرفه ای و مصالح ملی فاصله بگیرند، زمینه ساز گسترش بی اعتمادی، ناامنی ذهنی و گسست اجتماعی خواهند شد، اما در مقابل، رسانه متعهد و مسئول می تواند زمینه ساز شفافیت، انسجام، مشارکت اجتماعی و بازسازی سرمایه اجتماعی شود. اینجانب امیرحسین قلی نژاد پاجی، دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی و پژوهشگر حوزه رسانه و جامعه، بر این باورم که آینده انسجام و مشروعیت در جامعه ایران، در گرو توان رسانه ها برای ایفای نقش ساختاری در تقویت همبستگی ملی، ارتقاء سواد رسانه ای و بازسازی رابطه میان دولت و ملت است.

از این منظر، آینده نظام های اجتماعی تا حد زیادی وابسته به بلوغ رسانه ای جامعه و ظرفیت نهادهای ارتباطی در حفظ و ارتقاء سرمایه اجتماعی است.