علی یزدانیان
دکتری حقوق-مدرس دانشگاه - مسئول امور پژوهشی مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر سمنان
36 یادداشت منتشر شدهغزه؛ آزمون فراموش شده حقوق بین الملل
غزه؛ آزمون فراموش شده حقوق بین الملل
در پرتو اصول بنیادین حقوق بین الملل، از جمله ممنوعیت هدف قرار دادن غیرنظامیان، اصل تناسب در مخاصمات مسلحانه، و الزام دولت ها به احترام و تضمین حقوق بشر، آنچه امروز در غزه می گذرد، صرفا یک فاجعه انسانی نیست؛ بلکه شکستی عمیق برای سازوکارهای حقوقی بین المللی است.
بر اساس کنوانسیون چهارم ژنو، مردم تحت اشغال باید از حفاظت کامل در برابر خشونت های نظامی، جابجایی اجباری، و قطع منابع حیاتی برخوردار باشند. محاصره کامل نوار غزه، بمباران زیرساخت های غیرنظامی، و جلوگیری از ورود کمک های انسانی، نقض آشکار این تعهدات است. با این حال، سکوت بسیاری از دولت ها – به ویژه آن هایی که خود را متعهد به نظم بین المللی می دانند – به معنای مشارکت منفعلانه در استمرار این وضعیت است.
ماده ۱ مشترک کنوانسیون های ژنو، دولت ها را مکلف می کند که نه فقط خود از قواعد بشردوستانه تبعیت کنند، بلکه سایر کشورها را نیز به رعایت آن وادار سازند. این مسئولیت بین المللی اکنون به فراموشی سپرده شده و اراده ای برای اجرای آن دیده نمی شود.
حقوق بین الملل زمانی معنا دارد که ضمانت اجرا داشته باشد؛ وگرنه از عدالت فقط شعاری تهی باقی می ماند. امروز، مردم غزه نه فقط قربانی گلوله و محاصره، بلکه قربانی خلا اراده حقوقی جامعه جهانی هستند.
وظیفه تاریخی دولت های مستقل و ملت های بیدار، آن است که با بهره گیری از ابزارهای حقوقی بین المللی، از جمله ارجاع جنایات به دیوان کیفری بین المللی، فعال سازی مکانیزم های مسئولیت بین المللی دولت ها و حمایت رسمی از مردم تحت ستم، صدای خاموش مردم غزه را به دادخواهی جهانی بدل کنند.