نهادهای نظارتی، کلید مسئولیت پذیری دولت در شهرها
نهادهای نظارتی، کلید مسئولیت پذیری دولت در شهرها
در شرایطی که شهرها به مهم ترین میدان تاثیرگذاری دولت بر زندگی روزمره مردم تبدیل شده اند، تحقق مسئولیت پذیری در حکمرانی شهری بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است. مسئولیت پذیری به این معناست که مدیران و نهادهای دولتی باید در برابر تصمیمات، اقدامات و منابعی که مصرف می کنند، پاسخ گو باشند. این اصل، هسته عدالت، شفافیت و کارآمدی در مدیریت شهری به شمار می رود.
در این میان، نهادهای نظارتی نقش تعیین کننده ای در الزام دولت های محلی به رعایت قانون، رعایت حقوق شهروندان، مقابله با فساد و پاسخگویی به جامعه ایفا می کنند. شوراهای اسلامی شهر، سازمان بازرسی کل کشور، دیوان محاسبات و حتی رسانه ها و نهادهای مدنی، همگی بخشی از این سازوکار نظارتی هستند.
با این حال، تجربه های موجود در ایران نشان می دهد که این نهادها با موانعی چون ضعف استقلال، نبود ضمانت اجرایی، تداخل وظایف، و محدودیت در دسترسی به اطلاعات مواجه اند. نتیجه آن، ناکارآمدی در نظارت موثر، کاهش اعتماد عمومی، و گسترش زمینه های فساد و ناکارآمدی در مدیریت شهری است.
راهکار اصلاح این وضعیت، تقویت نهادهای نظارتی از طریق شفاف سازی عملکرد شهرداری ها، حمایت قانونی از ناظران، مشارکت دادن مردم و رسانه ها در فرآیند نظارت و بازتعریف اختیارات شوراها و نهادهای قانونی است.
اگر بخواهیم شهرهایی شفاف، عادلانه و کارآمد داشته باشیم، راهی جز استقرار یک نظام نظارتی موثر و فراگیر وجود ندارد. مسئولیت پذیری دولت در شهر، بدون نظارت قدرتمند، شعاری بی پشتوانه خواهد بود.