معماری- مجسمه سازی؛ تقابل یا تشابه در درک فضا

هنر یکی از نافذترین بیان ها برای انتقال فرهنگ می باشد و معماری اجتماعی ترین هنر بشری که به عنوان یکی از هنرهای بصری، از مهمترین ابزارها برای انتقال فرهنگ و هنر می باشد؛ تبلوری است از فرهنگ یک جامعه در گذر زمان و آینه ای است روشن از شرایط جامعه در ادوار مختلف و ترکیبی از دانش و هنر؛ به همین دلیل است که معماری همیشه بین دو قطب تعقل و احساس درآمد و رفت است. معماری، علم و هنر شکل بخشی به فضا و مجسمه سازی هنر شکل دهی به اشیاء است. هنر مجسمه سازی مقدمه ای بر فهم آنچه معماری قادر به بیان آن نیست. تبلور ایده های یک معمار و یک مجسمه ساز با حجم، عینیت یافته و بیان می شود. در این میان فضا را می توان مثابه گستره ای دانست که می تواند پذیرای کالبدهایی شود که برخوردار از ویژگی های چونی اند و تنها از این راه، بار چونی پیدا می کنند.

معماری در گذر زمان همواره با سایر شاخه های هنری و مقولات هنر به خصوص مجسمه سازی رابطه ای تنگاتنگ داشته است. این دو شاخه از هنر، تاریخ پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته اند که به نوعی هر دو هنرهایی با زبان مشترک هستند.

گاه معماری بسان مجسمه ای بیشتر سعی در نهادینه سازی مفاهیمی خاص مانند بناهایی معبدگونه و گاه مجسمه ها در غنای بنا سهم داشته اند مانند کلیساهای گوتیک. گاه مجسمه ها، موید و مکمل ظرفیت های و تجسمی بنا بوده اند و گاه روح یک دیگر را در خود تسری داده اند. قدمت و دیرینگی مجسمه سازی بسیار بیشتر از معماری بوده است. زیرا انسان اولیه وقتی درون غار می زیست به ماوراء می اندیشید و به دنبال تعالی ارتباط با آن بود. او با برپایی مراسم آیینی و رابطه سازی با حقیقت ورای افراد و اشیا و امور به زعم خود به نیروهای پنهان اما قدرتمند طبیعت ملحق می شد و خویشتن (شمن ها) را در کنف حمایت ایشان قرار می داد. ساختن مجسمه های گوناگون و به کارگرفتن آنها در مراسم آیینی نیز در همین دوران آغاز شد (مجسمه سازی با نخستین مناسک معنایی انسان پیوند خورده است). در این میان پیکرتراشی ماهیتی اصالتا جسمانی به آرزوها و تخیلات هنرمند می بخشد. به همین سبب در آغاز تمدن های بزرگ، ساختن تندیس به مراتب متداول تر بود، زیرا برای رب النوع ها در وجودی جسمانی و حاضر به کار گرفته می شد و یا به ارواح نیاکان متوفی کالبدی می بخشید ...

متن کامل این یادداشت را در شماره 4 فصلنامه معماری، هنر طراحی با رویکرد میان رشته ای بخوانید.

https://aadzign.com/