جنگ و دیگر هیچ
تحلیل واقعی و درست از جنگ ایران و اسرائیل نیازمند درک عمیقی از ریشه ها، عوامل تشدید کننده، بازیگران اصلی و پیامدهای احتمالی این درگیری است. با توجه به اطلاعات موجود تا تاریخ ۲۹ ژوئن ۲۰۲۵، می توان به تحلیل زیر پرداخت:
۱. ریشه ها و عوامل اصلی درگیری:
- برنامه هسته ای ایران: اسرائیل از دیرباز برنامه هسته ای ایران را یک تهدید وجودی برای خود تلقی کرده است، حتی با وجود اینکه خود دارای تسلیحات هسته ای است (هرچند رسما آن را تایید نمی کند). نگرانی اسرائیل از دستیابی ایران به سلاح هسته ای، یکی از اصلی ترین محرک های اقدامات نظامی و خرابکارانه علیه ایران بوده است. ترور دانشمندان هسته ای ایران و حملات سایبری به تاسیسات هسته ای، اغلب به اسرائیل نسبت داده شده اند.
- نفوذ منطقه ای ایران و "محور مقاومت": اسرائیل، نفوذ فزاینده ایران در منطقه از طریق گروه های نیابتی مانند حزب الله در لبنان، حماس در غزه، و گروه های مسلح در سوریه و عراق را تهدیدی جدی برای امنیت خود می داند. هدف اسرائیل از سال ها حملات هوایی در سوریه و لبنان، تضعیف این "محور مقاومت" و جلوگیری از انتقال تسلیحات پیشرفته به این گروه ها بوده است.
- دشمنی ایدئولوژیک: جمهوری اسلامی ایران و رژیم صهیونیستی دارای ایدئولوژی های متضاد هستند و یکدیگر را به رسمیت نمی شناسند. این دشمنی ایدئولوژیک به تنش ها دامن زده و از حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات جلوگیری می کند.
- حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق: حمله اخیر اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق، که منجر به کشته شدن فرماندهان ارشد سپاه پاسداران شد، به عنوان یک نقطه عطف در تشدید تنش ها عمل کرد و ایران را وادار به پاسخی مستقیم کرد.
- جنگ غزه: جنگ کنونی در غزه و عملیات اسرائیل در این منطقه، به طور مستقیم بر تشدید تنش ها بین ایران و اسرائیل تاثیر گذاشته است. حمایت ایران از حماس و سایر گروه های فلسطینی، و اقدامات اسرائیل در غزه، این رویارویی را به اوج خود رساند.
ایران همواره بر صلح آمیز بودن برنامه هسته ای خود تاکید دارد و رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، در ۱۸ ژوئن گفت که آژانس بین المللی انرژی اتمی شواهد مشخصی مبنی بر داشتن یک برنامه فعال تسلیحات هسته ای توسط ایران ندیده است.
در ۲۲ ژوئن هم ایالات متحده به سه سایت هسته ای ایران حمله کرد و به حمله رژیم اسراییل علیه ایران پیوست، اما این تهاجم ها عزم ایران را برای دفاع مشروع از خود قوی تر کرد.
2- تحولات اخیر و تاکتیک ها:
- حملات مستقیم و آشکار: برخلاف سال ها "جنگ در سایه" و عملیات مخفیانه، درگیری های اخیر شاهد حملات مستقیم و آشکار بین دو طرف بود. حمله موشکی و پهپادی ایران به اسرائیل و پاسخ اسرائیل با حملات هوایی به خاک ایران، نشان دهنده تغییر ماهیت این رویارویی است.
- نقش آمریکا و جامعه جهانی: آمریکا به عنوان متحد اصلی اسرائیل، نقش مهمی در مهار این درگیری ایفا کرده است. درخواست های بین المللی برای کاهش تنش و دیپلماسی، نشان دهنده نگرانی جامعه جهانی از گسترش این جنگ است. برخی گزارش ها حاکی از تلاش آمریکا برای میانجی گری و دستیابی به آتش بس بوده اند.
- توانمندی های نظامی:
ایران: ایران با تکیه بر زرادخانه موشکی و پهپادی خود، توانایی حمله به عمق خاک اسرائیل را نشان داد. همچنین، این کشور دارای شبکه ای از گروه های نیابتی است که می تواند از آنها برای فشار بر اسرائیل استفاده کند.
اسرائیل: اسرائیل دارای یکی از پیشرفته ترین ارتش های منطقه با برتری هوایی و سامانه های دفاع موشکی پیشرفته مانند "گنبد آهنین"، "فلاخن داوود" و "پیکان" است.هرچند که فلاخن و گنبد اهنین نتوانستند اسراییل را در برابر موشکهای سوپر سونیک ایران حفاظت کنند حمایت نظامی و اطلاعاتی آمریکا و سایر کشورهای اروپایی نیز به برتری نظامی اسرائیل کمک می کند. - هزینه های اقتصادی: درگیری های اخیر هزینه های سنگینی را به دو طرف تحمیل کرده است، به ویژه در زمینه دفاع موشکی و آسیب به زیرساخت ها. این امر می تواند بر اقتصاد هر دو کشور تاثیر منفی بگذارد.
۳. پیامدهای منطقه ای و جهانی:
- بی ثباتی منطقه ای: این درگیری می تواند به بی ثباتی بیشتر در منطقه خاورمیانه منجر شود و کشورهای دیگر را نیز درگیر کند. احتمال گسترش درگیری به لبنان، سوریه، و سایر مناطق وجود دارد.
- تاثیر بر بازارهای جهانی: افزایش تنش ها در منطقه، به ویژه در تنگه هرمز که از مسیرهای اصلی انتقال نفت جهان است، می تواند بر قیمت جهانی نفت و گاز تاثیر بگذارد. همچنین، بر لجستیک دریایی و هوایی در منطقه اثرات منفی داشته است.
- چالش های دیپلماتیک: این درگیری مذاکرات هسته ای با ایران را پیچیده تر کرده و دستیابی به صلح پایدار در منطقه را با چالش مواجه می کند.
- شکسته شدن استراتژی "بازدارندگی در خانه": تحلیلگران معتقدند که درگیری مستقیم بین ایران و اسرائیل، به ویژه حمله اسرائیل به خاک ایران، نشان می دهد که استراتژی امنیتی ایران بر اساس نیروهای نیابتی برای دور نگه داشتن درگیری ها از مرزهای خود، تا حدی با چالش مواجه شده است.
۴. پیش بینی آینده:
- آرامش شکننده: در حال حاضر، وضعیت به نظر می رسد در یک "آرامش شکننده" قرار دارد. هیچ یک از طرفین تمایلی به ورود به یک جنگ تمام عیار ندارند، زیرا هزینه های انسانی و اقتصادی آن بسیار بالاست.
- احتمال تشدید مجدد: با این حال، با توجه به ریشه های عمیق درگیری و تداوم عوامل تنش زا، احتمال بازگشت سریع تنش ها و نقض آتش بس در آینده نزدیک وجود دارد. هرگونه اقدام تهاجمی جدید می تواند منطقه را به سرعت درگیر درگیری های زنجیره ای کند.
به طور خلاصه، جنگ ایران و اسرائیل یک درگیری پیچیده با ریشه های عمیق است که هرچند در حال حاضر به آتش بس رسیده است، اما آرامش آن شکننده است و احتمال تشدید مجدد تنش ها در آینده وجود دارد. پیامدهای این درگیری می تواند کل منطقه و حتی فراتر از آن را تحت تاثیر قرار دهد.بخصوص پایم شروع جنگ ب ای کشور اسراییل ممکن است خیلی وحشتناک باشد
نکته : جنگ های برای مردم همیشه زیانبار بوده است و تنها سران حکومت ها از جنگ به صورت ابزاری استفاده کرده و بهره می بر ند مردم عادی قربانیان جنگ هستند