مواد خام عقل استدلالی

[غلامحسین ابراهیمی دینانی]

عقل استدلالی بدون تردید یکی از مواهب بزرگ الهی شناخته می شود. باید بپذیریم که این عقل دارای دو جنبه است و به همان اندازه که ممکن است از آن، حسن استفاده شود امکان سوء استفاده از آن نیز همواره وجود دارد. عقل استدلالی همواره از یک سلسله مواد خام بهره می گیرد و بر روی آن ها فعالیت خود را ادامه می دهد. پرواضح است که عقل در خلا فعال نیست و در مورد هیچ سخن نمی گوید. به این ترتیب باید به این مسئله توجه داشت که مواد خام و اولیه ای که عقل استدلالی بر روی آن ها کار می کند چگونه فراهم می شود و میزان اعتبار آن ها تا چه اندازه است. این مواد خام و اولیه می تواند از اطلاعات ناقص و امور غیر معتبر فراهم شود و در این صورت استدلالی که بر اساس آن ها صورت می پذیرد از اهمیت و اعتباری بیشتر از آن ها برخوردار نخواهد بود. (1)

***

[یزدانپناه عسکری]

موهبت الهی عقل استدلالی و دو جنبه آن منوط به فراهم نمودن و فهرست مواد خام و بهره گیری از آن می باشد. آسایش آدمی موهبتی از بهره گیری مواد خام است. مواد خام و اولیه ای که آدمی بر روی آن ها کار می کند می تواند به عنوان «منطق» حسن استفاده شود، به شرط گرفتار پیش فرض ها نشدن. به طریق «منیت» هستیم.

_________________

1 – دفتر عقل و آیت عشق، جلد سوم، غلامحسین ابراهیمی دینانی، تهران: انتشارات طرح نو چاپ دوم 1389 صفحه 211