لذت عقلی

[غلامحسین ابراهیمی دینانی]

ناصر خسرو تفاوت میان ظاهر و باطن را یک تفاوت واقعی و نفس الامری می داند، ضمنا به این نکته نیز اشاره می کند که برای درک ارتباط میان این دو مرحله باید در انسان نوعی تحول صورت پذیرد و از مرحله ی ظاهر به مقام باطن عروج نماید. این اندیشمند اسماعیلی لذت درک امور عقلی و باطنی را بی نهایت دانسته و معتقد است کسانی که به لذت های عقلی دست می یابند نسبت به لذت های حسی و ظاهری کمتر رغبت پیدا می کنند.

(1)

***

[مولانا]

گر ترا اشکال آید در نظر - پس تو شک داری در انشق القمر

تازه کن ایمان، نه از گفت زبان - ای هوا را تازه کرده در نهان

تا هوا تازه ست، ایمان تازه نیست - این هوا جز قفل این دروازه نیست

کرده ای تاویل حرف بکر را - خویش را تاویل کن، نه ذکر را

بر هوا تاویل قرآن می کنی - پست و کج شد از تو معنی سنی

(2)

***

[یزدانپناه عسکری]

تفاوت واقعی و نفس الامری و لذت عروج باطنی با تاویل ادراک خویش و تعقل قلب شکل می گیرد.

________________

1 - دفتر عقل و آیت عشق، جلد اول، غلامحسین ابراهیمی دینانی، تهران: انتشارات طرح نو چاپ دوم 1389 صفحه 406

2 - مثنوی معنوی ، جلال الدین محمد بن محمد مولوی به تصحیح رینولد نیکلسون – تهران : هرمس 1386 صفحه 52