عجین بودن تنزیه و تشبیه

[شیخ محمود شبستری - گلشن راز]

دو چشم فلسفی چون بود احول - ز وحدت دیدن حق شد معطل

ز نابینایی آمد راه تشبیه - ز یک چشمی است ادراکات تنزیه

***

[توشیهیکو ایزتسو] 1

عقل با رهایی کامل خود از اسارت جسمی که از زیر سلطه ی قدرت طبیعی تفکر منطقی شانه خالی می کند به نوعی شهود عرفانی می رسد؛ به همین دلیل، فعالیتش را « تنزیه ذوقی » نام می نهند. اما، هرکدام از این دو وجه تنزیه، از دیدگاه ابن عربی، یک سویی و ناقص است. انسان فقط وقتی به نگرشی درست در مورد حق می رسد که تنزیه را با تشبیه درهم آمیزد . دلیل بر این ادعا، همان گونه که قبلا به کرات گفته شد، این است که حق تعالی در عین مطلق بودن، خود را در عالم ، و برای عالم نیز متجلی می نماید.

***

[یزدانپناه عسکری]

تنزیه و تشبیه با هم عجین هستند و هدف تفکر منطقی و قوانین آن حفظ تمامیت انسان است حتی در شهود عرفانی و تنزیه ذوقی.

_____________

1- مفاتیح الفصوص محی الدین ابن عربی ( بررسی مفاهیم کلیدی فصوص الحکم ) ، تالیف توشیهیکو ایزتسو ، ترجمه و تحقیق دکتر حسین مریدی – کرمانشاه : انتشارات دانشگاه رازی ، 1385 ص 95

8+8:192 3+1:292/2 5+1:251