آیا توقیف سریال سووشون و فیلتر پلتفرم نماوا ، شرعی و قانونی است ؟

آیا توقیف سریال سووشون و فیلتر نماوا قانونی است ؟

مهدی سلمانی از پژوهشگران دینی و حقوقی در یادداشتی بیان کرد که فیلتر ‎پلتفرم نماوا و فیلیمو به علت انتشار سریال ‎سووشون و تاسیان و... غیرشرعی و غیرقانونی است و توقیف سریال سووشون هم غیرقانونی است . تبصره ۲ ماده ۷۴۹ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات گویای غیرقانونی بودن این توقیف ها است . در موضوع توقیف سریال سووشون ، حسین تنگه بند هم فهمید که موضوع فروش بیشتر است اما بدانید توقیف غیرقانونی است و شرعا حرام است .
در اینجا در موضوع توقیف غیرقانونی سریال تاسیان مختصرا به نقد و برسی پرداختم .

استاد دکتر محسن برهانی از حقوقدان و وکلای پایه یک دادگستری و استاد حقوق و فقه دانشگاه هم فرمودند : فیلتر ‎#نماوا به علت انتشار سریال ‎#سووشون قطعا غیرقانونی است . مقام قضایی به استناد تبصره ۲ ماده ۷۴۹ تعزیرات تنها حق فیلتر محتوا را دارد و نه فیلتر سایت : « پالایش (فیلتر) محتوای مجرمانه موضوع شکایت خصوصی با دستور مقام قضایی رسیدگی کننده به پرونده انجام خواهد گرفت .

یک فعال رسانه به نام علی آگاه در نقد سخنان سلمانی و برهانی ، واکنشی نشان داده است : [ برداشت شما از تبصره ۲ ماده ۷۴۹ قانون مجازات اسلامی (کتاب تعزیرات) ناقص و تقطیعی است. در کنار این ماده، باید به «قانون جرایم رایانه ای» و نیز «دستورالعمل فیلترینگ کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه» نیز توجه شود.
اولا، تبصره ۲ ماده ۷۴۹ ناظر بر شکایت خصوصی نسبت به محتوای مجرمانه خاص است، نه همه موارد پالایش یا توقیف. در مواردی که محتوا دارای آثار عمومی و مجرمانه مشهود باشد، قضات می توانند راسا دستور توقیف یا فیلترینگ دامنه را صادر کنند، خصوصا اگر ساختار سایت به گونه ای باشد که انتشار محتوای مجرمانه بخشی از رویه آن باشد، نه یک استثنا.
ثانیا، برابر رای وحدت رویه و همچنین رویه عملی قوه قضاییه، در مواردی که محتوای مجرمانه، پیوسته، گسترده و با نیت قبلی منتشر شده باشد، فیلتر کل سایت مطابق با مصلحت عمومی و اختیارات مقام قضایی مجاز است.
ثالثا ، از منظر حقوق رسانه، وقتی یک بستر دیجیتال تبدیل به ابزار نشر مستمر محتوای مجرمانه گردد (مانند سریال هایی با محتوای سیاسی ضدامنیتی یا تحریف تاریخی)، نمی توان فیلتر را صرفا به یک URL خاص محدود کرد؛ زیرا ساختار، مشمول وصف مجرمانه می شود، نه صرفا یک محتوا. پس، بر خلاف فرمایش شما، در این مورد، فیلتر کل دامنه، واجد وجاهت قانونی است، به ویژه با دستور مقام قضایی ذی صلاح و در چارچوب صیانت از امنیت فرهنگی و عمومی. در تحلیل قانون، دقت و جامع نگری شرط اول است، نه نقل گزینشی یک تبصره ].

مهدی سلمانی در جواب علی آگاه از فعالان رسانه گفت :
[ تفسیر تبصره ۲ ماده ۷۴۹ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات ، بنده و استاد برهانی به درستی به این ماده استناد کردیم که مقام قضایی فقط حق فیلتر محتوای مجرمانه خاص را دارد و نه کل سایت . این تبصره تصریح می کند : « پالایش (فیلتر) محتوای مجرمانه موضوع شکایت خصوصی با دستور مقام قضایی رسیدگی کننده به پرونده انجام خواهد گرفت . »
اولا قانونگذار عمدا اختیار فیلتر را به « محتوا » محدود کرده و نه کل دامنه ! اگر مقصود قانونگذار فیلتر سایت بود ، مانند ماده ۲۱ قانون جرایم رایانه ای ، صراحتا ذکر می شد که در اینجا نشده است .
دوما شما به قانون جرایم رایانه ای استناد کردید اما ماده ۲۱ این قانون فقط به مسدودسازی سایت های حاوی محتوای مجرمانه اشاره دارد ، آن هم پس از تکرار تخلف و طی مراحل قانونی ( توسط کارگروه تعیین مصادیق ) . در مورد نماوا آیا تمام محتوای نماوا مجرمانه است ؟ خیر ! آیا سووشون بارها توسط نماوا منتشر شده (تکرار تخلف) ؟ خیر ! آیا کارگروه مصادیق پیش از فیلتر ، به نماوا اخطار داده بود ؟ ظاهرا خیر چون سندی نیست ! در نتیجه استناد به قانون جرایم رایانه ای در اینجا اشتباه است زیرا این قانون شرایط سختی برای مسدودسازی کل سایت دارد که در مورد نماوا و سریال سووشون محقق نشده است .
سوما شما ادعا کردید که در موارد « آثار عمومی » ، فیلتر کل سایت جایز است ، اما هیچ ماده قانونی وجود ندارد که به مقام قضایی اختیار فیلتر کل سایت را بر اساس « مصلحت عمومی » بدهد . مصلحت عمومی باید در چارچوب قانون تفسیر شود ، نه سلیقه ای ! رای وحدت رویه ای هم که شما به آن اشاره می کنید ، نامشخص است و اگر چنین رایی وجود داشت ، باید به شماره و مستندات آن استناد می کردید که نکرده اید ، پس ادعای « وجاهت قانونی فیلتر کل دامنه » فاقد پشتوانه متنی صریح در قوانین ایران است و بیشتر تفسیر شخصی شما محسوب می شود که غلط است و نظر قانون چیز دیگری است .
چهارما طبق این اصل ( هیچ فعل یا ترک فعلی جرم نیست مگر به موجب قانون ) ، فیلتر کردن کل یک سایت به دلیل یک محتوا ، مخالف این اصل هم است زیرا هیچ قانونی نگفته است اگر یک محتوا در سایتی مجرمانه بود می توان کل سایت را فیلتر کرد ! این اقدام ممکن است مصداق تعدی به حقوق سایر کاربران و تولیدکنندگان محتوای قانونی در همان پلتفرم باشد و توجیه شما نقض اصل قانونی بودن جرایم و مجازات ها است ( مواد ۲ و ۱۲ ق.م.ا و اصل ۳۶ ق.ا ) و به بهانه « امنیت فرهنگی » نمی توان حدود قانونی را گسترش داد . در ضمن شما از یک طرف به شکایت خصوصی اشاره می کنید و از طرف دیگر به آثار عمومی استناد می کند ، در حالی که اگر محتوای سریال سووشون مجرمانه است ، چرا فقط نماوا فیلتر شد و نه سایر سایت هایی که آن را منتشر کرده اند ؟ اگر واقعا « امنیت فرهنگی » در خطر بود ، چرا مقام قضایی دستور حذف همان محتوا را نداد ، بلکه کل سایت را مسدود کرد که غیرقانونی بود ؟ این نشان دهنده تناقضات استدلال های شماست . در نتیجه فیلتر نماوا غیرقانونی است و استدلال استاد دکتر برهانی دقیق و منطبق بر متن قانون است و تحلیل های شما گزینشی و متکی به تفسیرهای شخصی است و نه مستندات حقوقی صریح !
پنجما استدلال شما نقض اصل تناسب جرم و مجازات است . فیلتر کل یک پلتفرم به دلیل یک محتوا نقض اصل تناسب است و طبق اصل ۱۶۹ قانون اساسی ( هیچ فعل یا ترک فعلی جرم محسوب نمی شود، مگر به موجب قانونی ) که قبل از ارتکاب آن ، تصویب شده باشد پس وقتی قانون صریحا نگفته که به دلیل یک محتوا می توان کل سایت را فیلتر کرد ، این اقدام غیرقانونی قطعا خودسرانه است . فیلتر یک پلتفرم بزرگ بدون دلیل قانونی روشن می تواند به عنوان سانسور ، غیرقانونی تفسیر شود و اصل ۲۴ قانون اساسی به صراحت می گوید : ( نشریات و مطبوعات در بیان مطالب آزاد هستند ، مگر آنکه مخل به مبانی اسلام یا حقوق عمومی باشند ) پس فیلتر نماوا نقض این اصل هم هست . نماوا می تواند دادخواست ابطال فیلتر به دادگاه بدهد چون فیلتر غیرقانونی است و به نقص فرآیندی ( عدم اخطار قبلی ، عدم تکرار تخلف ) استناد نماید .