امیر شرمسار حسنعلی ده
4 یادداشت منتشر شدهنقش اطلاعات حسابرسی مدیریت و فرآیند تدوین استراتژی در پرتو نظریه شبکه کنشگران
نقش اطلاعات حسابرسی مدیریت و فرآیند تدوین استراتژی در پرتو نظریه شبکه کنشگران
مقدمه :
در دنیای امروز، سازمان ها با محیطی پیچیده و پویا روبرو هستند که نیازمند تصمیم گیری های استراتژیک مستمر است. حسابرسی مدیریت به عنوان یکی از ابزارهای کلیدی در حوزه مشاوره مدیریت، اطلاعات ارزشمندی را برای یاری رساندن به مدیران در این فرآیند فراهم می کند. همزمان، نظریه شبکه کنشگران (ANT) چارچوبی نوین را برای درک تعاملات میان عناصر مختلف یک سیستم، اعم از انسانی و غیرانسانی، ارائه می دهد. این مقاله با اتکا به منابع ارائه شده، به بررسی ارتباط پیچیده میان اطلاعات حسابرسی مدیریت، فرآیند تدوین استراتژی، و رویکرد شبکه کنشگران می پردازد.
حسابرسی مدیریت و اطلاعات آن حسابرسی مدیریت نوعی از خدمات مشاوره مدیریت است. این نوع حسابرسی شامل بررسی روشمند فعالیت های تمام یا بخشی از یک سازمان با هدف کمک به مدیران برای مدیریت بهتر سازمانشان است. هدف آن ارزیابی اثربخشی، کارایی و صرفه اقتصادی در بنگاه های اقتصادی و ارائه پیشنهادهای عملی به مدیران است. مدیران و صاحبان صنایع به طور فزاینده ای خواستار دریافت گزارش ارزیابی عملکرد و مشاوره مستقل در زمینه حسابرسی مدیریت هستند. اطلاعات حسابرسی مدیریت، مجموعه ای از اطلاعات حسابداری داخلی سازمان است که در طراحی و استفاده از حسابرسی مدیریت مورد توجه قرار می گیرد. این اطلاعات می تواند بینش عمیق تری برای تصمیم گیری های راهبردی و بلندمدت به همراه گزارش ها و تحلیل های ارزش افزوده به مدیران ارائه دهد. در حقیقت، اطلاعات حسابرسی مدیریت نقش پشتیبان در تقسیمات استراتژیک را ممکن می سازد.
فرآیند تدوین استراتژی فرآیند تدوین استراتژی مقوله ای اساسی است که شامل کلیه روش های دستیابی به تصمیمات عملیاتی کوتاه مدت و استراتژیک بلندمدت می شود. این فرآیند تحت تاثیر تغییرات سریع محیط درونی و بیرونی سازمان، دگرگونی های ساختاری، نظام اجتماعی، اقتصادی و سیاسی قرار دارد. اطلاعات حسابرسی مدیریت نقش پشتیبان در تصمیمات استراتژیک را میسر می کند. انتخاب استراتژی در فرآیندی که منجر به ناپذیری بازگشت (ثبات اطلاعات و پرهیز از تغییر مخرب) می شود، ضروری است.
نظریه شبکه کنشگران (ANT) نظریه شبکه کنشگران یکی از رویکردهای با نفوذ در جامعه شناسی و مطالعات علم و فناوری است. این نظریه بر این باور است که جهان متشکل از هویت های مرکب انسانی و غیرانسانی است. ANT به بررسی همزمان ابعاد اجتماعی و فنی پرداخته و ایجاد، بقا و ثبات شبکه های شامل مولفه های انسانی و غیرانسانی (مانند افراد، سازمان ها، نرم افزارها، سخت افزارها و استانداردها) را مطالعه می کند. این نظریه چارچوبی برای مطالعه عمل و فعل و انفعال کنشگران (انسانی و غیرانسانی) در موقعیت های واقعی زندگی است. در پژوهش های مبتنی بر ANT، کنشگران عامل، فاعل، و مفهوم کلی برای مصنوعات انسانی و غیرانسانی هستند و در عملکرد شبکه برابر در نظر گرفته می شوند. کنشگران هر فرد یا چیزی هستند که نقش فاعلی بر عهده دارد. نظریه ANT به شناسایی انواع کنشگران و نقش آن ها در سیستم های اطلاعاتی می پردازد و نحوه ارتباط موثر میان آن ها را نشان می دهد. تحلیل شبکه ای تمایل دارد حسابرسان را از بررسی گروه ها به بررسی پیوندهای میان کنشگران سوق دهد. این نظریه از مفاهیم کلیدی مانند کنشگر، شبکه و جعبه سیاه تشکیل شده است.
ارتباط اطلاعات حسابرسی مدیریت و فرآیند تدوین استراتژی با شبکه کنشگران پژوهش های صورت گرفته به دنبال تبیین نقش اطلاعات حسابرسی مدیریت و ارتباط آن با فرآیند تدوین استراتژی مبتنی بر رویکرد شبکه کنشگران بوده اند. یکی از فرضیه های اصلی، بررسی ارتباط معنی دار بین اطلاعات حسابرسی مدیریت و فرآیند تدوین استراتژی با پیوندهای میان کنشگران در شبکه های گسترده تر است.
نتایج تحقیق نشان داده است که نظریه شبکه کنشگران تاثیر معنی داری بر تدوین استراتژی دارد. این ارتباط مورد تایید قرار گرفته است. این یافته نشان می دهد که نقش تاثیر ساختار شبکه های غیرانتفاعی (به عنوان مجموعه ای از ذینفعان غیرانتفاعی) که به عنوان یک عامل کنشگر با اهداف متعدد به استفاده از اطلاعات حسابرسی مدیریت علاقه مند هستند، بسیار با اهمیت است و دانش کنشگری در تدوین استراتژی مورد توجه قرار می گیرد.
در رویکرد کنشگری، کنشگران فنی و انسانی به عنوان مداخله گرانی نگریسته می شوند که توانایی تاثیر و تغییر تصمیم های استراتژیک را دارند. این کنشگران به جستجوی منابع تغییرات بلندمدت در سیستم حسابداری مدیریت و نقش آن ها در جامعه پیرامون کمک می کنند. کنشگران فنی و انسانی نقش موثری در بهبود کارکردهای نظام حسابداری مدیریت ایفا می نمایند. این تاثیر از طریق فرآیند تفسیر نظریه شبکه کنشگران که شامل چهار مرحله مسئله یابی، عضویابی، عضوپذیری و تجهیز اعضا است، محقق می شود. این فرآیند بر افزایش تعامل میان بخش ها و کنشگران مختلف فنی و انسانی که جریان اطلاعاتی میان آن ها وجود دارد، تاکید دارد و نتیجه آن در جعبه سیاه قابل مشاهده است.
اطلاعات در این شبکه نقش کنشگر را ایفا کرده و ابزار مبادله است. ارتباط میان نیروی انسانی و تجهیزات (مانند رایانه ها) در انتقال داده های مالی مهم است و اختلال در این ارتباط از قدرت آن ها می کاهد. اطلاعات حسابداری به عنوان یک هویت جدید وارد شبکه کنشگران شده و در کنشگران انسانی (مانند حسابداران) واکنش ایجاد می کند. حسابداران به عنوان اولین کنشگران باید دیگر کنشگران را ترغیب نمایند. شبکه تولیدکنندگان اطلاعات حسابداری (کنشگران انسانی) کنشگران کانونی هستند که مولفه های غیرانسانی با آن ها فعالیت می کنند.
دسترسی به اطلاعات دقیق و به روز به پیوند کنشگران بکارگیری (حسابداران) با شبکه کمک می کند. زمانی که کنشگران تولید، ترویج و کاربران اطلاعات حسابداری با ماموریت ها و رسالت های شبکه که همسو با اهداف موسسه است، همگام شوند، شبکه ثبات بیشتری خواهد یافت.
نتیجه گیری بر اساس منابع، ارتباطی عمیق و معنی دار میان اطلاعات حسابرسی مدیریت، فرآیند تدوین استراتژی، و نظریه شبکه کنشگران وجود دارد. نظریه شبکه کنشگران با تاکید بر تعاملات میان کنشگران انسانی و غیرانسانی، چارچوبی قدرتمند برای درک چگونگی تاثیر اطلاعات حسابرسی مدیریت بر تصمیمات استراتژیک ارائه می دهد. در این دیدگاه، اطلاعات حسابرسی مدیریت نه تنها خروجی سیستم، بلکه خود یک کنشگر فعال در شبکه ای پیچیده است که با دیگر کنشگران تعامل کرده و بر فرآیند تدوین و اجرای استراتژی ها تاثیرگذار است. این رویکرد، کنشگران را به عنوان عناصر فعال و مداخله گر در فرآیندهای سازمانی، از جمله تدوین استراتژی، مورد توجه قرار می دهد.