ضرورت توجه به اقتصاد دریامحور
ضرورت توجه به اقتصاد دریامحور
مناطق ساحلی به دلیل داشتن ظرفیت ها و فرصت های بالفعل و بالقوه مانند دسترسی به آب و مجاورت با زمین های حاصلخیز و فرصت های تجاری و صیادی به شکلی تاریخی ارائه دهنده امکانات مناسبی برای توسعه بوده اند. جذب جمعیت در این مناطق هیچگاه متوقف نشده و گسترش شهرنشینی در آن بسیار سریع است. دریا منبع ثروت و قدرت و منابع تولید (مدیریت) با بهره گیری از اقتصاد دریامحور می باشد.
اثرات فعالیت های اقتصادی و اندازه گیری سهم خدمات اکوسیستمی و توسعه در اقتصاد و سرزمین ملی و همچنین ارزش گذاری ساحل طبیعی و مدیریت دارایی های عمومی ابزاری حیاتی در تعریف و ایجاد سازمان های کارآمدتر و موثرتر در بخش های خصوصی و دولتی است. به حداکثر رساندن درآمد برای دولت، اطمینان از هزینه های دولتی مقرون به صرفه، حداکثر سازی چرخه عمر دارایی و به حداقل رساندن ریسک و همچنین استفاده بهینه از دارایی های دولتی مطابق با ارزش آنها به عنوان دارایی های ملی و در راستای منافع ملت است که اولویت استراتژی توسعه و مدیریت سرزمینی می باشد.
توسعه شهرها در ایران به دلیل سیاست گذاری ناصحیح اندازه ای منحرف شده است که عمده جمعیت کشور در کویر مرکزی ساکن شده اند و تنها ۱۰ درصد جمعیت کشور در سواحل زندگی می کنند. ایران از ۸۹۰کیلومتر ساحل در شمال و ۴ هزار و ۹۰۰کیلومتر ساحل در جنوب برخوردار است، با این وجود جمعیت ساحل نشین ایران کمتر از ۱۰ درصد جمعیت کشور را تشکیل می دهند. به عبارتی، تنها حدود ۸ میلیون ایرانی در سواحل زندگی می کنند که این رقم معادل جمعیت تهران است.
درطول ۷۰۰کیلومتری سواحل مکران در ایران کمتر از ۵۰۰ هزار نفر ساکن هستند، آنسوی این سواحل یعنی در عمان تا دوبی بیشتر از ۵ میلیون نفر زندگی می کنند. البته اگر توسعه پرشتاب بنادر کشورهای عمان و امارات را در این معادله قرار دهیم، به خوبی متوجه دلیل جاذبه سواحل این کشورها برای شهروندان شان می شویم. بنادری که درحال حاضر جزو بزرگترین بنادر منطقه و حتی جهان هستند و سالانه ثروت کلانی برای کشورهایشان تولید می کنند.
پیوند شهرهای ساحلی با فعالیت های اقتصادی به صورت آهنربایی برای سرمایه گذاری های بین المللی می باشد که بیانگر شاخصی از ثروت، ظرفیتی مستمر برای سرمایه گذاری و محرک اقتصادی و تولید می باشد. اقتصاد دریا محور فرصت های شغلی جدیدی ایجاد میکند و منجر به افزایش تولید ناخالص منطقه ای و درآمد نیروی کار می شود.
توسعه دانش پایه و دریامحور در مناطق ساحلی به عنوان مبادی ورودی و خروجی کالاها و خدمات می تواند پدیدآورند ه اصلی ثروت و محرک مستقیم اقتصاد ملی باشد. مزیت های اقتصادی و سیاسی مناطق جنوبی به عنوان حلقه اساسی زنجیره حمل ونقل و لجستیک، هاب ترانزیت و تجارت بین الملل، دروازه صادرات انرژی، کریدور تردد تجار و گردشگران قلمداد می گردد و می تواند به جذابترین نقطه خاورمیانه برای تولید ثروت و شکوفایی اقتصادی تبدیل شود. بهره گیری از این مزیت ها و همکاری با کشورهایی نظیر هند و پاکستان و چین و افغانستان، منافع بسیاری از اینگونه ظرفیت ها به دست می آید و جایگاه سیاسی – اقتصادی ایران در سطوح منطقه ای و فرامنطقه ای ارتقا پیدا می کند.
در دنیای امروز آینده نگاری با اقبال فراوانی مواجه شده است و کشورها و شهرها مناطق و سازمان های مختلف به طور منظم منسجم و هماهنگ راجع به آینده ی مطلوب در جهانی که به صورت گسترده به سمت پیچیده تر شدن در حال حرکت است مبادرت به اندیشه می نمایند آینده نگاری فرآیند سازماندهی شده ی هدف مندی است که باعث گردهم آمدن بازیگران کلیدی عرصه های علم و فناوری و توسعه برای ترسیم آینده ی امکان پذیر و راه های رسیدن به چنین آینده ای می شود. با بهره گیری از رویکردهای مدیریت استراتژیک و آینده پژوهی و اتکا به مدل های برنامه ریزی بر پایه ی سناریو به بحث در حوزه توسعه ی اشتغال در ابعاد اقتصاد دریا (تجارت، انرژی و صیادی)، گردشگری دریایی، آبزی پروری دریایی و زیست فناوری دریایی در مناطق ساحلی امکان پذیر می باشد. بنادر و اسکله ها به عنوان پیشران های کلیدی تاثیر گذار مستقیم و غیر مستقیم توسعه اشتغال در بخش اقتصاد دریا می باشد. لذا تبیین و ارائه مدل برای تولید ثروت و اشتغال از طریق اقتصاد دریایی ایران ضروری است.