تفاوت دعاوی حقوقی و جزایی

آموزش ونحوه تنظیم دادخواست حقوقی در دفتر اسناد رسمی 18 خرم آباد

همه کسانی که با الفبای حقوق آشنا هستند میدانند که دعاوی به دونوع جزایی(کیفری) یا حقوقی تقسیم میشوند.دعاوی جزایی در خصوص دعاویست که در آنها جرمی واقع شده است و جرم نیز عملی است که مخالف قانون و نظم عمومی باشد و در قانون مجازات اسلامی قید شده باشد(به شخص شکایت کننده شاکی و به شخص متهم نیز مشتکی عنه گفته میشود ) -برای اثبات وقوع جرم سه عنصر مادی ،معنوی و قانونی لازم است .

عنصر مادی جرم بدین معناست که عمل(فعل) یا ترک فعلی که عنوان مجرمانه دارد از طرف مجرم،در دنیای واقعی اتفاق افتاده باشد و صرف وجود عمل مجرمانه در ذهن اشخاص،تا زمانیکه در بیرون ظهور پیدا ننماید فاقد عنوان مجرمانه است

عنصر قانونی جرم بدین معناست فعل یا ترک فعلی که شخص انجام داده است در قانون مجازات ،جرم تلقی شده باشد بعنوان مثال توهین و فحاضی در قانون تعریف شده و جرم تلقی میگردد اما ته سیگار و یا آب دهان بر روی زمین انداختن ریالدر کشور ایران جرم محسوب نمیشود و...

عنصر معنوی جرم : فعل یا ترکی فعلی را میتوان مجرمانه دانست که با قصد قبلی و با سوء نیت توسط شخص انجام شود و مهمترین رکن جرم را میتوان همین عنصر معنوی دانست بعنوان مثال: شخصی در خیابان در حال راه رفتن و در اثر بی احتیاطی،به ظرف یا بساط شخصی که دستفروشی میکند برخورد کرده و ظرفی از آن می شکند این عمل شخص را نمیتوان جرم تلقی نمودزیرا با وجود دوعنصر اول و دوم،فاقد سوء نیت یا عنصر معنوی است فلذا عمل شخص صرفا دارای بار مسوولیت مدنی و ضامن پرداخت خسارت وارده به اجناس شخص دستفروش میباشد و جرمی اتفاق نیفتاده است و در صورت عدم پرداخت خسارت مالی از طرف شخص پیاده ،متضرر میتواند اقدام به مطالبه حق خود با تقدیم دادخواست نماید (طرفین دعوی در دادخواست حقوقی: خواهان و خوانده میباشند )

اما چنانچه همین شخص ،با قصد قبلی ،اقدام به لگد زدن به اموال دستفروش نماید و آنها را بشکند مرتکب جرم تخریب شده است

علی ایحال ،چنانچه قصد شکایت از شخصی را داشته باشید بایستی به این نکته توجه کنید که عمل شخص ،دارای جنبه جزایی است یا حقوقی (مدنی)

در صورتیکه فعل یا ترک فعل اشخاص،دارای جنبه جزایی نباشند ممکن است جنبه مدنی داشته باشند که مستلزم تقدیم دادخواست به محاکم قضایی است .تنظیم دادخواست امری تخصصی بوده و ممکن است در اثر تنظیم اشتباه دادخواست ، خسارات جبران ناپذیری به خواهان (دادخواست دهنده) وارد گردد که امکان مجدد شکایت را از ایشان سلب نماید فلذا بهتر است قبل از هر گونه شکایت کیفری یا تنظیم دادخواست با متخصصین امر /وکلا /قضات یا سردفتران اسناد رسمی و یا کسانی که در این زمینه تخصصی دارند مشورت نمود .

یکی دیگر از مباحث مهم حقوقی که کمتر در محاکم عمومی مطرح میگردد جبران ضرر و زیان معنوی است .وقتی شخصی به دیگری اتهام واهی وارد مینماید و یا اخطاریه یا احضاریه ای به متهمی ابلاغ میگردد فشار روحی و روانی شدیدی بر شخص و خانواده متهم وارد میگردد بدیهی است در صورت صدور قرار منع تعقیب و یا صدور حکم برائت متهم،بایستی این ضرر های روانی در کنار تضررات مادی هم جبران شود و چه بسا ضرر معنوی (روحی و روانی وارده)بیش از ضرر مادی باشد به همین دلیل ،قانونگذار حکیم در ماده یک قانون مسوولیت مدنی مصوب 1339 این مهم را در نظر گرفته و اشعار میدارد"هر کس بدون مجوز قانونی عمدا یا در نتیجه بی احتیاطی به جان یا سلامتی یا مال یا آزادی یا حیثیت یا شهرت تجارتی یا به هر حق دیگر که به موجب قانون برای افراد ایجاد گردیده لطمه ای وارد نماید که موجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود می باشد

بهزاد رحمانی مهر