آیین دادرسی مدنی چیست و چه فایده ای دارد

از جمله مهم ترین تشریفاتی که حین رسیدگی به دعاوی حقوقی در دادگاه ها مورد توجه قرار می گیرد ، الزامات مربوط به آیین دادرسی مدنی می باشد که نقش مهمی در حفظ حقوق طرفین دعوا ایفا خواهد کرد .

برای مشاوره آیین دادرسی مدنی و فواید آن

زمانی که حقی از کسی ضایع می شود یا با دیگری اختلاف پیدا می کند ، بایستی به دادگاه مراجعه کند تا قاضی با ملاحظه قوانین ماهوی نسبت به قضیه حکم صادر کند . اما علاوه بر این قوانین ، بایستی تشریفاتی از جمله تشریفات رسیدگی توسط دادگاه و رسیدگی به خود دعوی نیز مورد توجه قرار گیرند .

از همین رو قانونگذار مجموعه ای تحت عنوان قانون آیین دادرسی مدنی پیش بینی کرده است تا به نحو بهتری به دعوا رسیدگی شده و حکم عادلانه صادر شود . از اینجاست که در کنار قوانین ماهوی ، قوانین شکلی یا همان آیین دادرسی اهمیت ویژه ای می یابند . به همین دلیل در این مقاله اینکه آیین دادرسی مدنی چیست و آیین دادرسی مدنی چه فایده ای دارد را مورد بررسی قرار می دهیم .

” آیین دادرسی مدنی ضمانت اجرایی است برای حقوقی که اشخاص از آن برخوردار هستند “

آیین دادرسی مدنی چیست

معمولا زمانی که دو نفر بر سر یک موضوع به اختلاف می خورند ، در صورتی که آن اختلاف حقوقی باشد ، بایستی به دادگاه های عمومی دادگستری که مربوط به امور حقوقی هستند مراجعه کنند که دادگاه بر اساس یکسری از تشریفات و آیین ها به اختلاف میان طرفین رسیدگی می کند . از آن جهت که این دعوا مربوط به اختلاف حقوقی میان افراد است و در دادگاه های حقوقی به این امر رسیدگی می شود ،قانون ایین دادرسی مدنی بایستی بر موضوع اعمال شود . 
با این توضیح که اختلاف میان افراد در صورتی که عنوان مجرمانه ای برای آن در قانون مجازات اسلامی پیش بینی شده باشد ، اختلاف حقوقی نیست ؛ بلکه جرم است و بایستی بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری به موضوع رسیدگی شود . مثلا سرقت بر اساس قانون مجازات اسلامی جرم است لذا تشریفات قانون آیین دادرسی کیفری به آن رسیدگی می شود .  ولی تصرف عدوانی یک ملک ، اختلاف حقوقی است که باید بر اساس مقررات آیین دادرسی مدنی حل و فصل شود .
بنابراین ، آیین دادرسی مدنی مجموعه تشریفات و آیین هایی است که به موجب آن به یک اختلاف حقوقی که در دادگاه های حقوقی در جریان است ، رسیدگی می شود .  بر همین اساس ، در نظام حقوقی ما این تشریفات در قالب قانون آیین دادرسی مدنی به تصویب رسیده است که به موجب آن ، خواهان در مقام اقامه دعوا ، خوانده در مقام دفاع از خود و مرجع صالح در مقام رسیدگی و صدور رای اصول و قواعدی را باید رعایت کنند که به آن آیین دادرسی مدنی گفته می شود .

آیین دادرسی مدنی چه فایده ای دارد

صرف پیش بینی قواعد و مقرراتی که به بیان حقوق و تکالیف افراد در برابر یکدیگر می پردازند کافی نیست . درست است که قوانین ماهوی تا حد زیادی به بیان حق ها و تکالیف افراد می پردازند که به موجب آن روابط میان افراد تنظیم می شود اما در صورتی که آیین و شیوه ای برای اعمال و استفاده از این حقوق و تکالیف وجود نداشته باشد ، اثری نخواهند داشت .

در واقع ، بوسیله تشریفات آیین دادرسی است که اشخاص می توانند حقوق خود را اعمال کنند . مثلا آیین دادرسی مدنی ، دادگاه و حق مراجعه به آنها برای رفع اختلافات ، صلاحیت رسیدگی ، صدور حکم و اجرای آنها را مورد پیش بینی قرار داده است تا شهروندان بتوانند به حق خود برسند . به همین دلیل ، قواعد آیین دادرسی مدنی باید به نحوی تنظیم شوند تا شهروندان به حق خود دست یابند .