جنسیتی کردن اهمیت تاب آوری: کوته فکری است یا ضرورت علمی؟
نویسنده: دکتر جواد طلسچی یکتا، مدرس کشوری تاب آوری و بنیانگذار رسانه تاب آوری ایران
تاب آوری به عنوان یک مولفه کلیدی در زندگی فردی و اجتماعی شناخته می شود. اما این روزها شاهد هستیم که برخی از پژوهشگران و نظریه پردازان به جنسیتی کردن این مفهوم پرداخته اند.
آیا واقعا این کار ضروری است، یا صرفا یک نوع کوته فکری محسوب می شود؟
در این مقاله، با بررسی ابعاد مختلف این موضوع، به تحلیل موجه یا غیرموجه بودن جنسیتی کردن تاب آوری خواهیم پرداخت.
تاب آوری و اهمیت آن
تاب آوری به معنای توانایی افراد برای تحمل و مواجهه با چالش ها و بحران ها تعریف می شود.
این ویژگی به افراد کمک می کند تا در برابر مشکلات زندگی ایستادگی کرده و به سوی پیشرفت حرکت کنند. تاب آوری نه تنها در سطح فردی بلکه در سطح اجتماعی نیز حائز اهمیت است.
جوامع تاب آور می توانند با چالش های اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی بهتر مقابله کنند.
جنسیتی کردن تاب آوری
جنسیتی کردن تاب آوری به این معناست که پژوهشگران و متخصصان سعی می کنند تفاوت های جنسیتی را در ظرفیت های تاب آوری مورد توجه قرار دهند.
این رویکرد می تواند شامل تاکید بر توزیع نابرابر منابع و فرصت ها بر اساس جنسیت باشد.
به عنوان مثال، برخی معتقدند که زنان و مردان به طور طبیعی تاب آوری متفاوتی دارند و این تفاوت ها باید در برنامه ریزی و سیاست گذاری های اجتماعی لحاظ شود.
نقد جنسیتی کردن تاب آوری
اینجاست که سوالات مهمی به ذهن می رسد. آیا واقعا شواهد علمی معتبری وجود دارد که نشان دهد تاب آوری زنان و مردان به صورت بنیادی متفاوت است؟
بیشتر پژوهش ها بر این نکته تاکید دارند که تاب آوری یک ویژگی فردی است و نمی توان آن را به سادگی تحت تاثیر جنسیت قرار داد.
به علاوه، بسیاری از عواملی که بر تاب آوری تاثیرگذارند، نظیر زمینه های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، بی نهایت مهم تر از جنسیت به شمار می آیند.
نتایج عملی
بر اساس نتایج حاصل از نقد جنسیتی کردن تاب آوری، موارد زیر آشکار می شود:
- تاکید بر تاب آوری به عنوان یک ویژگی فردی: باید به جای برچسب زدن به ویژگی های تاب آوری بر اساس جنسیت، بر روی توسعه فردی و اجتماعی تمرکز کنیم.
- اهمیت شمول اجتماعی: جوامع باید به جای پرداختن به تفاوت های جنسیتی، بر تقویت تاب آوری در کل جامعه تمرکز کنند.
- کاهش تصورات غلط: پژوهشگران، معلمان و نهادهای اجتماعی باید از ترویج انگاره های غلط در زمینه تاب آوری و جنسیت خودداری کنند.
نتیجه گیری
جنسیتی کردن اهمیت تاب آوری غالبا بیشتر از آنکه به واقعیت های علمی نزدیک باشد، به نوعی کوته فکری تبدیل شده است.
در عصر حاضر، ما به یک رویکرد جامع و چند بعدی نیاز داریم که به واقعیت های اجتماعی و اقتصادی پرداخته و از برچسب زدن های جنسیتی پرهیز کند.
تاب آوری باید به عنوان یک ویژگی فردی و اجتماعی در نظر گرفته شود که فراتر از جنسیت است و می تواند از طریق آموزش، حمایت و شناخت بهتر تقویت شود.
بنابراین، جای سوال است که آیا واقعا نیاز به جنسیتی کردن این مفهوم وجود دارد یا اینکه باید به آن به عنوان یک ویژگی انسانی نگاه کنیم که در همه انسان ها مشترک است.
انتشاریافته در خانه تاب آوری ایرانیان