سیر تحولات هوش مصنوعی در کشور فرانسه

1. هوش مصنوعی در فرانسه

هوش مصنوعی (AI) به سرعت در حال تبدیل شدن به یک نیروی دگرگون کننده در سطح جهانی است و صنایع، اقتصادها و زندگی روزمره را به طور فزاینده ای تحت تاثیر قرار می دهد. فرانسه با درک اهمیت استراتژیک این فناوری، به طور فعال در تلاش برای قرار گرفتن در میان کشورهای پیشرو در زمینه توسعه و کاربرد هوش مصنوعی است. این کشور دارای یک اکوسیستم غنی و متنوع شامل استارت آپ های نوآور، مراکز تحقیقاتی معتبر و برنامه های حمایتی دولتی است که همگی در جهت پیشبرد مرزهای دانش و کاربرد هوش مصنوعی در فرانسه فعالیت می کنند. هدف اصلی این گزارش، ارائه یک تحلیل جامع و دقیق از وضعیت کنونی هوش مصنوعی در فرانسه برای فرهاد احمدوند و خوانندگان محترم وبلاگ ایشان است. در این راستا، ابعاد مختلف توسعه هوش مصنوعی در فرانسه از جمله استراتژی های ملی، اهمیت اقتصادی و اجتماعی، زمینه های کلیدی تمرکز، میزان سرمایه گذاری های انجام شده، چالش ها و فرصت های پیش رو و در نهایت، دیدگاه ها و برنامه های آتی این کشور در حوزه هوش مصنوعی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. با ارائه این دیدگاه کامل، خوانندگان قادر خواهند بود تا درک عمیق تری از جایگاه و آینده هوش مصنوعی در فرانسه به دست آورند. فرانسه با رویکرد فعال خود در زمینه هوش مصنوعی، که با اکوسیستم رو به رشد آن مشهود است، نشان می دهد که درک عمیقی از نقش محوری این فناوری در رقابت پذیری جهانی آینده دارد. این تلاش های اولیه و برنامه ریزی استراتژیک می تواند در بلندمدت مزیت قابل توجهی برای فرانسه ایجاد کند. همچنین، هدف این گزارش، ارائه اطلاعات به زبان فارسی برای مخاطبان فرهاد احمدوند است، که نشان دهنده نیاز به منابع اطلاعاتی در این زمینه به این زبان است و این گزارش می تواند به عنوان یک منبع ارزشمند برای این مخاطبان عمل کند.

استراتژی ملی هوش مصنوعی فرانسه: اهداف و برنامه ها

فرانسه به عنوان یکی از کشورهای پیشگام در تدوین استراتژی های ملی هوش مصنوعی در اروپا، از سال 2018 به طور فعال در این زمینه عمل کرده است. اولین استراتژی ملی هوش مصنوعی فرانسه با عنوان "هوش مصنوعی برای بشریت" (AI for Humanity) در 29 مارس 2018 توسط رئیس جمهور فرانسه ارائه شد. این استراتژی با بودجه 1.5 میلیارد یورویی برای پنج سال (2018-2022) بر سه رویکرد اصلی تمرکز داشت: دستیابی به بالاترین سطح تحقیقات در زمینه هوش مصنوعی از طریق آموزش و جذب بهترین استعدادهای جهانی؛ گسترش هوش مصنوعی در اقتصاد و جامعه از طریق استارت آپ ها، مشارکت های دولتی-خصوصی و به اشتراک گذاری داده ها؛ و ایجاد یک چارچوب اخلاقی برای هوش مصنوعی. در نوامبر 2021، رئیس جمهور فرانسه استراتژی ملی هوش مصنوعی را تحت برنامه "فرانسه 2030" (France 2030) به تصویب رساند. این استراتژی بر اساس فاز اول بنا شده و هدف اصلی آن تقویت قابلیت های هوش مصنوعی فرانسه و دستیابی به موفقیت اقتصادی از طریق آن است. این طرح حول دو رکن اصلی IA-Cluster (قطب هوش مصنوعی) و IA-Booster (شتاب دهنده هوش مصنوعی) سازماندهی شده است. در سال 2023 نیز دولت فرانسه استراتژی ملی هوش مصنوعی خود را با سرمایه گذاری 500 میلیون یورویی جهت ایجاد خوشه های هوش مصنوعی تا سال 2030 منتشر کرد.

استراتژی ملی هوش مصنوعی فرانسه در فاز دوم (تحت "فرانسه 2030") اهداف کلیدی متعددی را دنبال می کند. ارتقای مهارت های ملی در زمینه هوش مصنوعی با هدف دو برابر کردن تعداد متخصصان هوش مصنوعی تا سال 2030 و ارتقای حداقل سه موسسه فرانسوی به جمع 50 دانشگاه برتر جهان در این زمینه از جمله اهداف مهم است.همچنین، تبدیل فرانسه به رهبر در زمینه هوش مصنوعی تعبیه شده و قابل اعتماد، و تسریع ادغام هوش مصنوعی در اقتصاد از دیگر اهداف این استراتژی است.اولویت های این استراتژی شامل تقویت تحقیق و توسعه در زمینه های کلیدی مانند سلامت، محیط زیست، حمل و نقل و دفاع؛ ایجاد یک سیاست داده های باز برای تسهیل توسعه برنامه های کاربردی هوش مصنوعی؛ توسعه یک چارچوب اخلاقی برای استفاده شفاف و منصفانه از هوش مصنوعی؛ و تربیت و جذب استعدادهای برتر در این حوزه است.1 طرح "فرانسه 2030" با تخصیص 2.1 میلیارد یورو سرمایه گذاری عمومی و خصوصی در دوره 2021-2025، نقش محوری در حمایت از اکوسیستم تحقیق و آموزش هوش مصنوعی ایفا می کند.

دولت فرانسه از طریق نهادهای مختلف، نقش رهبری را در توسعه و اجرای استراتژی ملی هوش مصنوعی ایفا می کند. در سپتامبر 2024، فرانسه با انتصاب کلارا چاپاز به عنوان نخستین وزیر هوش مصنوعی جهان، بر اهمیت این حوزه تاکید کرد.6 وزیر هوش مصنوعی مسئولیت مدیریت هوش مصنوعی و فناوری دیجیتال را بر عهده دارد و گزارش فعالیت های خود را به وزارت آموزش عالیه و تحقیقات فرانسه ارائه می کند. هماهنگی جنبه های تحقیقاتی استراتژی ملی هوش مصنوعی به موسسه ملی تحقیقات در علوم و فناوری دیجیتال فرانسه (Inria) سپرده شده است. همچنین، هماهنگ کننده ملی هوش مصنوعی، رنو ودل، بر اجرای کلی استراتژی نظارت دارد و آن را در ساختار حکمرانی برنامه های کلان دولتی مانند "برنامه سرمایه گذاری برای آینده" (PIA) و طرح "فرانسه 2030" ادغام می کند.

تکامل استراتژی هوش مصنوعی فرانسه از "هوش مصنوعی برای بشریت" به تمرکز بیشتر بر موفقیت اقتصادی در "فرانسه 2030" و ایجاد یک وزارتخانه اختصاصی هوش مصنوعی، به وضوح نشان دهنده افزایش اولویت بندی ملی هوش مصنوعی است. این تغییر از یک رویکرد عمدتا متمرکز بر تحقیق به رویکردی که به شدت بر نتایج اقتصادی و استراتژیک تاکید دارد، نشان می دهد که فرانسه در حال درک اهمیت ملموس هوش مصنوعی در پیشبرد اهداف ملی است. تمرکز دوگانه بر IA-Cluster و IA-Booster در استراتژی "فرانسه 2030" نشان دهنده یک رویکرد دو جانبه است: پرورش تحقیقات پیشرفته و استعدادها در کنار تسهیل پذیرش هوش مصنوعی توسط مشاغل، به ویژه SME ها، برای ایجاد تاثیر اقتصادی گسترده. IA-Cluster با هدف تقویت موقعیت فرانسه در تحقیقات و آموزش هوش مصنوعی، یک پایه قوی ایجاد می کند، در حالی که IA-Booster بر کاربرد عملی هوش مصنوعی در بخش تجاری تمرکز دارد. این رویکرد دوگانه اذعان دارد که هم نوآوری و هم پذیرش برای تحقق کامل پتانسیل هوش مصنوعی برای اقتصاد فرانسه حیاتی هستند. ارقام سرمایه گذاری ثابت و تعیین اهداف مشخص، مانند دو برابر کردن متخصصان هوش مصنوعی و بهبود رتبه بندی دانشگاه ها، نشان دهنده یک تعهد بلندمدت و یک رویکرد نتیجه گرا برای توسعه اکوسیستم هوش مصنوعی در فرانسه است. تکرار تخصیص بودجه قابل توجه در مراحل مختلف استراتژی ملی، همراه با اهداف مشخص برای توسعه استعدادها و تعالی نهادی، نشان دهنده یک تلاش پایدار و استراتژیک توسط دولت فرانسه برای ساخت یک چشم انداز هوش مصنوعی قوی و رقابتی در بلندمدت است.

اهمیت هوش مصنوعی برای اقتصاد و جامعه فرانسه

فرانسه به طور فعال در رقابت جهانی هوش مصنوعی شرکت کرده و با جدیت در تلاش است تا خود را به عنوان یک مرکز کلیدی در این حوزه در اروپا و جهان مطرح کند. هوش مصنوعی به عنوان یک فناوری با قابلیت های تحول آفرین عمیق در نظر گرفته می شود که می تواند به طور قابل توجهی به رشد اقتصادی، نوآوری و افزایش رقابت پذیری فرانسه کمک کند. رئیس جمهور مکرون بارها بر این باور تاکید کرده است که فرانسه در حال حاضر در زمینه هوش مصنوعی در قاره اروپا پیشتاز است و برای حفظ و تقویت این جایگاه، باید سرمایه گذاری و تلاش های خود را در این زمینه به طور فزاینده ای افزایش دهد. بر اساس برخی برآوردها، بخش هوش مصنوعی می تواند تولید ناخالص داخلی فرانسه را سالانه تا 0.8 درصد در طول 10 سال آینده افزایش دهد، البته این امر مستلزم اجرای سیاست های صنعتی مناسب و سرمایه گذاری حداقل 25 میلیارد یورویی در این بخش است. همچنین، بررسی ها نشان داده است که شرکت هایی در فرانسه که بین سال های 2018 و 2020 سیستم های هوش مصنوعی را به کار گرفته اند، در مقایسه با شرکت های دیگر، نرخ رشد اشتغال بالاتری را تجربه کرده اند.

هوش مصنوعی در حال حاضر تاثیرات قابل توجهی بر طیف گسترده ای از صنایع و بخش های خدماتی در فرانسه داشته است، از جمله امور مالی، بهداشت و درمان، صنعت خودرو، تولید، کشاورزی و گردشگری. به عنوان مثال، در بخش کشاورزی، هوش مصنوعی برای بهینه سازی عملکرد محصولات، نظارت بر دام و بهبود مدیریت منابع به کار گرفته می شود. در بخش صنعت، از هوش مصنوعی برای بهبود فرآیندهای تولید، نگهداری پیش بینی ماشین آلات و مدیریت زنجیره تامین استفاده می شود. در بخش مالی نیز، هوش مصنوعی در تشخیص تقلب، مدیریت ریسک و ارائه خدمات مشتریان به صورت خودکار نقش ایفا می کند. حتی در صنعت گردشگری نیز، هوش مصنوعی با ارائه پیشنهادهای شخصی سازی شده و تجربیات واقعیت افزوده، نحوه تعامل گردشگران با مقاصد گردشگری مانند پاریس را تغییر می دهد.37

توسعه و کاربرد هوش مصنوعی در فرانسه فرصت های متعددی را برای بهبود کیفیت زندگی و ارائه خدمات بهتر به جامعه فراهم می کند. از جمله این فرصت ها می توان به بهبود خدمات عمومی، شخصی سازی آموزش و ارتقای کیفیت مراقبت های بهداشتی اشاره کرد. با این حال، توسعه هوش مصنوعی چالش های اجتماعی مهمی را نیز به همراه دارد. نگرانی ها در مورد از دست دادن شغل به دلیل اتوماسیون، مسائل اخلاقی مرتبط با حریم خصوصی داده ها و احتمال بروز تبعیض در الگوریتم های هوش مصنوعی از جمله این چالش ها هستند. همچنین، استفاده از هوش مصنوعی در سیستم های نظارتی، به ویژه در آستانه رویدادهای بزرگ مانند المپیک 2024 پاریس، نگرانی هایی را در مورد حفظ آزادی های مدنی ایجاد کرده است.

تمایل فرانسه برای تبدیل شدن به یک مرکز محوری برای هوش مصنوعی در اروپا ناشی از درک پتانسیل تحول آفرین هوش مصنوعی در بخش های مختلف است، که نشان دهنده تمرکز استراتژیک بر استفاده از هوش مصنوعی برای افزایش رقابت پذیری ملی و رشد اقتصادی است. همبستگی مثبت بین پذیرش هوش مصنوعی و رشد اشتغال در شرکت های فرانسوی بین سال های 2018 و 2020، برخلاف ترس از جابجایی گسترده شغلی ناشی از هوش مصنوعی، نشان می دهد که با سازگاری مناسب و توسعه مهارت های جدید، هوش مصنوعی می تواند یک عامل خالص ایجاد شغل باشد. کاربرد هوش مصنوعی در بخش های متنوع، از کشاورزی تا گردشگری، ماهیت افقی تاثیر هوش مصنوعی و پتانسیل آن برای ایجاد نوآوری و افزایش کارایی در کل اقتصاد فرانسه را نشان می دهد. چالش های اجتماعی، به ویژه در مورد اخلاق، حریم خصوصی و جابجایی احتمالی شغل، نیاز به یک رویکرد متعادل برای توسعه هوش مصنوعی در فرانسه را برجسته می کند، و بر اهمیت دستورالعمل های اخلاقی، اقدامات قوی حفاظت از داده ها و استراتژی های فعال برای انتقال نیروی کار و ارتقای مهارت ها به منظور کاهش اثرات منفی اجتماعی تاکید می کند.

زمینه های کلیدی تمرکز هوش مصنوعی در فرانسه

فرانسه دارای یک جامعه تحقیقاتی قوی در زمینه هوش مصنوعی است که شامل بیش از 4000 محقق فعال در سازمان های تحقیقاتی مختلف و 9 مرکز تعالی تخصصی ("خوشه های هوش مصنوعی") و آزمایشگاه های بزرگ در سراسر کشور می شود. اولویت های پژوهشی در فرانسه بر توسعه هوش مصنوعی قابل اعتماد، هوش مصنوعی تعبیه شده و کم مصرف، هوش مصنوعی غیرمتمرکز و مبانی ریاضی هوش مصنوعی متمرکز است. برنامه تحقیقاتی ملی هوش مصنوعی (PNRIA) با بودجه قابل توجهی (45 درصد از بودجه ملی اختصاص یافته به هوش مصنوعی)، بر ارتقای جذابیت برای محققان و استعدادها، حمایت از برنامه های آموزشی هوش مصنوعی در تمام سطوح، گسترش زیرساخت های دیجیتال پیشرفته، حمایت از تحقیقات از طریق فراخوان های اختصاصی و تقویت همکاری های ملی و بین المللی تمرکز دارد. فرانسه همچنین به دنبال تقویت موقعیت جهانی خود در تحقیقات هوش مصنوعی از طریق ترویج تحقیقات بنیادی و کاربردی، تمرکز بر انتقال دستاوردهای تحقیقاتی به صنایع مختلف و تقویت همکاری های بین المللی در این زمینه است. ابررایانه ژان زای (Jean Zay) به عنوان یک زیرساخت محاسباتی کلیدی، نقش مهمی در پیشبرد تحقیقات هوش مصنوعی در فرانسه ایفا می کند و امکان انجام پروژه های پیچیده و داده محور را برای محققان فراهم می سازد.

فرانسه با درک اهمیت تربیت نیروی متخصص در حوزه هوش مصنوعی، تلاش های گسترده ای را در زمینه آموزش و پرورش در سطوح مختلف آغاز کرده است. هر ساله بیش از 40000 دانشجو و متخصص در این کشور در زمینه هوش مصنوعی آموزش می بینند و هدف دولت افزایش این تعداد به 100000 نفر در سال است. استراتژی ملی هوش مصنوعی به طور خاص بر رفع کمبود مهارت ها در زمینه های هوش مصنوعی، علم داده و رباتیک در بازار کار تاکید دارد و مشوق های مالی برای موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی به منظور گسترش برنامه های آموزشی در تمام سطوح ارائه می دهد. ابتکاراتی مانند SORBONNE.AI با هدف ارائه یک برنامه آموزشی جامع در زمینه هوش مصنوعی در سطوح کارشناسی و کارشناسی ارشد و همچنین برنامه های آموزش مداوم برای متخصصان ایجاد شده است و قصد دارد تا طی پنج سال بیش از 9000 دانشجو را در این حوزه آموزش دهد. علاوه بر این، دانشگاه ها و مدارس مهندسی متعددی در فرانسه برنامه های کارشناسی ارشد تخصصی در زمینه های هوش مصنوعی و علم داده ارائه می دهند که هدف آنها تربیت متخصصان مورد نیاز بازار کار است. حتی در سطح آموزش متوسطه نیز برنامه هایی مانند AI4T با هدف آشنا کردن معلمان و دانش آموزان با مفاهیم و کاربردهای هوش مصنوعی اجرا شده است.

فرانسه دارای یک اکوسیستم هوش مصنوعی پویا و رو به رشد است که کل زنجیره ارزش را در بر می گیرد و شامل بیش از 1000 استارت آپ فعال در این حوزه می شود. در سال 2024، استارت آپ های هوش مصنوعی در فرانسه موفق به جذب 1.9 میلیارد یورو سرمایه شدند و 30 درصد از کل سرمایه گذاری های خطرپذیر ملی به این حوزه اختصاص یافت. شرکت های بزرگ فرانسوی نیز به طور فزاینده ای در حال پذیرش و ادغام هوش مصنوعی در فرآیندهای خود هستند و ابتکاراتی مانند Cortex توسط Thales و تاسیس آزمایشگاه خصوصی Kyutai با همکاری CMA-CGM، Iliad و Schmidt Futures نشان دهنده این روند است. فرانسه به عنوان یکی از مقاصد جذاب برای سرمایه گذاری خارجی در زمینه هوش مصنوعی در اروپا شناخته شده است و بسیاری از شرکت های بین المللی، مراکز تحقیق و توسعه خود را در این کشور تاسیس کرده اند. استارت آپ های هوش مصنوعی فرانسوی مانند Mistral AI و Hugging Face با نوآوری های خود به موفقیت های جهانی دست یافته اند و ارزش گذاری بالایی را به خود اختصاص داده اند. برنامه IA Booster France 2030 نیز با هدف حمایت از تحول دیجیتال کسب وکارهای کوچک و متوسط از طریق تسهیل ادغام فناوری های هوش مصنوعی در عملیات آنها اجرا می شود.

استراتژی ملی هوش مصنوعی فرانسه اهمیت ویژه ای برای ملاحظات اخلاقی در توسعه و کاربرد هوش مصنوعی قائل است و بر ایجاد یک چارچوب اخلاقی برای تضمین استفاده شفاف و منصفانه از این فناوری تاکید دارد. فرانسه به طور فعال در تلاش برای ایجاد تعادل بین تشویق نوآوری در زمینه هوش مصنوعی و تضمین توسعه و استقرار اخلاقی و مسئولانه آن است و خود را به عنوان یکی از کشورهای پیشرو در زمینه تنظیم مقررات هوش مصنوعی در سطح جهان مطرح کرده است. کمیته ملی مشورتی اخلاق برای فناوری های دیجیتال و هوش مصنوعی در فرانسه به منظور بررسی و ارائه نظرات در مورد مسائل اخلاقی مرتبط با هوش مصنوعی و تسهیل بحث های عمومی در این زمینه ایجاد شده است. فرانسه نقش فعالی در توسعه قانون هوش مصنوعی اتحادیه اروپا ایفا کرده و بر رویکردی انسان محور، حفظ حریم خصوصی داده ها و تنظیم سیستم های هوش مصنوعی با ریسک بالا تاکید داشته است. همچنین، اصول هفت گانه ای برای استفاده از هوش مصنوعی در بخش دولتی فرانسه پیشنهاد شده است که شامل تقدم انسان، عملکرد، برابری و عدم تبعیض، شفافیت، ایمنی (امنیت سایبری)، پایداری محیطی و خودمختاری استراتژیک می شود.

تمرکز قوی بر تحقیق و توسعه، همراه با بودجه قابل توجه و وجود خوشه های تخصصی هوش مصنوعی، نشان می دهد که فرانسه در اولویت قرار دادن ایجاد دانش بنیادی و پرورش نوآوری در لبه فناوری هوش مصنوعی است. تعداد قابل توجه محققان هوش مصنوعی، وجود مراکز تحقیقاتی اختصاصی و بودجه قابل توجهی که از طریق برنامه هایی مانند PNRIA به تحقیق اختصاص داده شده است، نشان دهنده تمرکز استراتژیک بر پیشبرد وضعیت هنر در هوش مصنوعی است. این تعهد به تحقیق و توسعه برای رقابت پذیری بلندمدت و توسعه راه حل های نوآورانه هوش مصنوعی بسیار مهم است. رویکرد جامع به آموزش و پرورش، از مدارس متوسطه تا برنامه های کارشناسی ارشد تخصصی و آموزش حرفه ای، نشان دهنده تعهد فرانسه به ایجاد یک خط لوله قوی از استعدادهای هوش مصنوعی برای پاسخگویی به تقاضای رو به رشد هر دو بخش دانشگاهی و صنعتی است. پرداختن به آموزش هوش مصنوعی در سطوح مختلف، از معرفی مفاهیم اساسی در مدارس تا ارائه آموزش پیشرفته در سطح دانشگاه و برای متخصصان، یک استراتژی جامع برای پرورش نیروی کار ماهر هوش مصنوعی را برجسته می کند. این رویکرد چند لایه برای اطمینان از عرضه پایدار استعدادها برای پیشبرد نوآوری و پذیرش هوش مصنوعی در بخش های مختلف ضروری است. اکوسیستم پر جنب و جوش استارت آپ هوش مصنوعی، که توسط سرمایه گذاری خطرپذیر قابل توجه و وجود شرکت های موفق با ارزش بالا (یونیکورن) حمایت می شود، نقش رو به رشد فرانسه را به عنوان یک مرکز برای نوآوری و کارآفرینی هوش مصنوعی، جذب استعدادها و سرمایه داخلی و بین المللی نشان می دهد. صحنه پر رونق استارت آپ، همراه با سرمایه گذاری قابل توجه و ظهور شرکت های با ارزش بالا (یونیکورن)، یک محیط مطلوب برای نوآوری و رشد کسب وکار هوش مصنوعی را نشان می دهد. این اکوسیستم پویا نه تنها فناوری ها و برنامه های کاربردی جدید ایجاد می کند، بلکه سرمایه گذاری و استعدادها را نیز جذب می کند و بیشتر موقعیت فرانسه را در چشم انداز جهانی هوش مصنوعی تقویت می کند. تعامل فعال فرانسه در ملاحظات اخلاقی و توسعه چارچوب های نظارتی برای هوش مصنوعی، تعهد به نوآوری مسئولانه را نشان می دهد، با هدف ایجاد اعتماد عمومی و اطمینان از اینکه فناوری های هوش مصنوعی به گونه ای توسعه و مستقر می شوند که با ارزش های اجتماعی و حقوق اساسی همسو باشند. ایجاد کمیته های اخلاقی، نقش فعال فرانسه در شکل دادن به قانون هوش مصنوعی اتحادیه اروپا و پیشنهاد اصول اخلاقی برای هوش مصنوعی در بخش دولتی، تاکید قوی بر توسعه مسئولانه هوش مصنوعی را برجسته می کند. این تعهد به ملاحظات اخلاقی و تنظیم مقررات برای تقویت اعتماد عمومی به هوش مصنوعی و اطمینان از استفاده مفید آن در عین کاهش خطرات و پیامدهای منفی احتمالی بسیار مهم است.

بودجه و سرمایه گذاری های انجام شده در حوزه هوش مصنوعی در فرانسه

دولت فرانسه از سال 2018 تاکنون بیش از 2.5 میلیارد یورو در زمینه تحقیق و توسعه هوش مصنوعی سرمایه گذاری کرده است. فاز اول استراتژی ملی هوش مصنوعی (2018-2022) با تخصیص 1.5 میلیارد یورو به ایجاد یک اکوسیستم تحقیقاتی قوی در این حوزه کمک شایانی کرده است. فاز دوم این استراتژی (2022-2025) با حمایت مالی 1 میلیارد یورویی از طریق طرح سرمایه گذاری "فرانسه 2030"، هدف قرار دادن هوش مصنوعی به عنوان یک اهرم تحول آفرین برای بخش تولید و نوآوری را دنبال می کند.52 در یک اقدام قابل توجه، رئیس جمهور مکرون در فوریه 2025 اعلام کرد که فرانسه قصد دارد طی چند سال آینده 109 میلیارد یورو (معادل 112.5 میلیارد دلار) در پروژه های مرتبط با هوش مصنوعی سرمایه گذاری کند. این سرمایه گذاری عظیم شامل مشارکت فعال بخش خصوصی و همچنین سرمایه گذاری های قابل توجه از سوی امارات متحده عربی و کانادا نیز می شود.

علاوه بر بودجه دولتی، بخش خصوصی فرانسه نیز نقش مهمی در تامین مالی توسعه هوش مصنوعی در این کشور ایفا می کند. به عنوان مثال، شرکت های بیمه فرانسه متعهد شده اند تا 7 میلیارد یورو در نوآوری های هوش مصنوعی از طریق برنامه ملی Tibi 2 سرمایه گذاری کنند.همچنین، فرانسه با امارات متحده عربی قراردادی به ارزش 50 میلیارد یورو برای راه اندازی بزرگترین پردیس هوش مصنوعی اروپا به امضا رسانده است. شرکت کانادایی بروکفیلد نیز متعهد شده است تا سال 2030، 20 میلیارد یورو در زیرساخت های هوش مصنوعی فرانسه سرمایه گذاری کند که بخش عمده ای از آن به توسعه مراکز داده اختصاص خواهد یافت. شرکت فرانسوی ایلیاد نیز 3.1 میلیارد دلار در ساخت مراکز داده سرمایه گذاری کرده است.در سطح اروپا نیز، اتحادیه اروپا برنامه های گسترده ای برای حمایت از توسعه هوش مصنوعی دارد و قصد دارد با سرمایه گذاری 200 میلیارد یورویی، رقابت خود با ایالات متحده و چین را در این زمینه تقویت کند.

پردیس هوش مصنوعی که با همکاری فرانسه و امارات متحده عربی در حال ساخت است، به عنوان بزرگترین پردیس هوش مصنوعی در اروپا شناخته خواهد شد و نقش مهمی در جذب محققان، استارت آپ ها و شرکت های فعال در این حوزه ایفا خواهد کرد. دولت فرانسه همچنین 35 سایت را در سراسر کشور برای میزبانی مراکز داده هوش مصنوعی شناسایی کرده است که نشان دهنده توجه ویژه به توسعه زیرساخت های لازم برای پشتیبانی از رشد این فناوری است. پروژه چت بات هوش مصنوعی فرانسوی به نام "لوسی" که بخشی از برنامه سرمایه گذاری "فرانسه 2030" به ارزش 54 میلیارد یورو است، نمونه ای از تلاش های فرانسه برای توسعه برنامه های کاربردی هوش مصنوعی در سطح ملی است. همچنین، پروژه ساخت یک ابررایانه هوش مصنوعی به ارزش 10 میلیارد یورو با همکاری شرکت Fluidstack و دولت فرانسه، با هدف استفاده از انرژی هسته ای برای تامین توان پردازشی، یکی دیگر از پروژه های شاخص در این زمینه است.

مقیاس عظیم سرمایه گذاری 109 میلیارد یورویی اعلام شده در سال 2025 نشان دهنده یک لحظه محوری در تعهد فرانسه به این فناوری است و این کشور را به عنوان یک رقیب اصلی در مسابقه جهانی هوش مصنوعی در کنار ایالات متحده و چین قرار می دهد. اعلام چنین سرمایه گذاری هنگفتی، به ویژه در مقایسه با ابتکاراتی مانند پروژه "استارگیت" ایالات متحده، به وضوح نشان دهنده یک تصمیم استراتژیک در بالاترین سطح دولت فرانسه برای اولویت بندی هوش مصنوعی و تخصیص منابع مالی قابل توجه به توسعه آن است. این سطح از سرمایه گذاری احتمالا تاثیر تحول آفرینی بر اکوسیستم هوش مصنوعی فرانسه خواهد داشت. مشارکت قوی هر دو بخش دولتی و خصوصی، از جمله همکاری های بین المللی قابل توجه با امارات متحده عربی و کانادا، نشان دهنده یک رویکرد جامع و چند وجهی برای تامین مالی توسعه هوش مصنوعی در فرانسه است، که منابع سرمایه و تخصص متنوعی را به کار می گیرد. ترکیب بودجه دولتی، تعهدات بخش خصوصی و مشارکت های بین المللی، یک مدل تامین مالی مشترک و استراتژیک را برای هوش مصنوعی در فرانسه نشان می دهد. این تنوع در منابع مالی نه تنها ثبات مالی بیشتری را فراهم می کند، بلکه تبادل دانش و همکاری بین ذینفعان و مناطق جغرافیایی مختلف را نیز تقویت می کند. تمرکز استراتژیک بر ساخت مراکز داده و زیرساخت های متمرکز بر هوش مصنوعی، درک حیاتی نیاز به منابع محاسباتی قوی برای پشتیبانی از اهداف بلندپروازانه استراتژی هوش مصنوعی فرانسه را برجسته می کند، و اذعان می کند که تحقیق، توسعه و استقرار پیشرفته هوش مصنوعی به شدت به قابلیت های محاسباتی قدرتمند متکی است. سرمایه گذاری های قابل توجه در مراکز داده و زیرساخت های مرتبط نشان دهنده درک روشنی در دولت فرانسه از الزامات اساسی برای یک اکوسیستم هوش مصنوعی پر رونق است. با اولویت بندی توسعه این منابع ضروری، فرانسه در حال ایجاد پایه ای برای پشتیبانی از تحقیقات پیشرفته هوش مصنوعی، جذب شرکت های پیشرو هوش مصنوعی و پرورش نوآوری در این زمینه است.

چالش ها و فرصت های پیش روی فرانسه در زمینه هوش مصنوعی

یکی از چالش های اساسی پیش روی فرانسه در زمینه توسعه هوش مصنوعی، کمبود نیروی متخصص و ماهر در این حوزه، به ویژه در زمینه های هوش مصنوعی، علم داده و رباتیک است. همچنین، دسترسی به داده های با کیفیت و مرتبط به عنوان یک مانع مهم برای استارت آپ های هوش مصنوعی در فرانسه مطرح شده است.علاوه بر این، نگرانی هایی در مورد قدرت محاسباتی و زیرساخت های لازم برای آموزش و اجرای مدل های هوش مصنوعی در مقیاس بزرگ وجود دارد. رقابت شدید با قدرت های بزرگ جهانی مانند ایالات متحده و چین در زمینه هوش مصنوعی نیز یک چالش مهم برای فرانسه به شمار می رود.در نهایت، قوانین و مقررات اتحادیه اروپا، به ویژه قانون هوش مصنوعی، در حالی که هدف آن تضمین توسعه اخلاقی است، می تواند چالش هایی را برای سرعت نوآوری در مقایسه با مناطقی با مقررات کمتر محدودکننده ایجاد کند.

فرانسه با تکیه بر نقاط قوت خود از جمله مهارت های فنی برجسته، فرهنگ کارآفرینی رو به رشد و سرمایه گذاری های عظیم دولتی و خصوصی، فرصت های قابل توجهی برای تبدیل شدن به یک رهبر جهانی در حوزه هوش مصنوعی دارد. سرمایه گذاری های اخیر و برنامه های بلندپروازانه دولتی نشان دهنده عزم جدی این کشور برای دستیابی به این هدف است. مزیت منحصر به فرد فرانسه در داشتن زیرساخت قوی انرژی هسته ای می تواند به این کشور کمک کند تا در زمینه توسعه هوش مصنوعی با مصرف انرژی کم و پایدار پیشرو باشد. ظهور استارت آپ های نوآور و موفقی مانند Mistral AI که به عنوان رقیبی جدی برای مدل های هوش مصنوعی آمریکایی و چینی مطرح شده است، نشان دهنده پتانسیل بالای فرانسه در این عرصه است. میزبانی اجلاس بین المللی هوش مصنوعی در فوریه 2025 نیز فرصتی برای فرانسه است تا نقش رهبری خود را در شکل دهی به آینده هوش مصنوعی در سطح جهانی نشان دهد.

چالش مکرر کمبود متخصصان ماهر هوش مصنوعی نشان می دهد که علی رغم سرمایه گذاری های فرانسه در آموزش، تقاضا برای استعدادها در این زمینه به سرعت در حال رشد از عرضه فعلی پیشی می گیرد، که نیازمند تلاش های پایدار و احتمالا افزایش یافته در آموزش و جذب استعدادهای بین المللی است. مسئله دسترسی به داده ها برای استارت آپ های هوش مصنوعی یک مانع بالقوه برای نوآوری و رقابت در اکوسیستم هوش مصنوعی فرانسه را برجسته می کند، و نشان می دهد که سیاست ها و زیرساخت های تسهیل کننده اشتراک داده ها، ضمن احترام به حریم خصوصی و امنیت، می تواند به طور قابل توجهی رشد و رقابت پذیری شرکت های کوچکتر هوش مصنوعی را تقویت کند. فرصت فرانسه برای استفاده از زیرساخت انرژی هسته ای خود برای توسعه پایدار هوش مصنوعی یک مزیت رقابتی منحصر به فرد در دنیایی با آگاهی فزاینده از محیط زیست ارائه می دهد، که به طور بالقوه سرمایه گذاری ها و مشارکت های متمرکز بر راه حل های سبز و اخلاقی هوش مصنوعی را جذب می کند. در حالی که مقررات سختگیرانه هوش مصنوعی اتحادیه اروپا با هدف اطمینان از توسعه اخلاقی است، می تواند به طور بالقوه سرعت نوآوری را در مقایسه با مناطق با رویکردهای کمتر محدودکننده کاهش دهد. فرانسه باید این تعادل را با دقت مدیریت کند.

دیدگاه ها و برنامه های آینده فرانسه در حوزه هوش مصنوعی

فرانسه با عزمی راسخ به دنبال تبدیل شدن به یک قدرت برتر در عرصه هوش مصنوعی است و قصد دارد با ارائه یک رویکرد منحصربه فرد، جایگاه خود را در این زمینه در سطح اروپا و جهان ارتقا دهد. هدف بلندمدت این کشور، تبدیل پاریس به "شهر هوش مصنوعی" و تثبیت فرانسه به عنوان یک "رهبر جهانی در فناوری" است. فرانسه همچنین به دنبال ایجاد یک "راه سوم" در توسعه و استقرار هوش مصنوعی است، به این معنا که می خواهد یک قطب قدرتمند در این زمینه ایجاد کند که بتواند با ایالات متحده و چین رقابت کند و در عین حال رویکردی متفاوت و مبتنی بر ارزش های اروپایی ارائه دهد.100 دستیابی به حاکمیت فناورانه در حوزه هوش مصنوعی نیز از اهداف استراتژیک فرانسه به شمار می رود.

اجلاس "اقدام برای هوش مصنوعی" که در فوریه 2025 در پاریس برگزار شد، نشان دهنده تلاش فرانسه برای ایفای نقش محوری در شکل دهی به آینده هوش مصنوعی در سطح جهانی است. هدف از این اجلاس، ایجاد مبانی علمی، راه حل ها و استانداردهایی برای توسعه هوش مصنوعی پایدارتر و در خدمت منافع عمومی بود. در جریان این اجلاس، تعهداتی برای سرمایه گذاری بیش از 109 میلیارد یورو در پروژه های زیرساختی هوش مصنوعی در فرانسه اعلام شد که نشان دهنده تلاش برای تقویت ظرفیت های محاسباتی و داده ای این کشور است. فرانسه همچنین به دنبال تقویت صنعت هوش مصنوعی ملی خود، به ویژه در حوزه سیستم های متن باز و انرژی پاک برای تامین نیازهای رو به رشد این فناوری است. برنامه فرانسه برای ایجاد یک بنیاد هوش مصنوعی با بودجه 2.5 میلیارد یورو در طی پنج سال آینده، با هدف توسعه و ترویج مدل های هوش مصنوعی متن باز برای خدمت به منافع عمومی، از دیگر برنامه های آتی این کشور در حوزه هوش مصنوعی است. همکاری فرانسه و امارات متحده عربی برای راه اندازی یک ابر دیتاسنتر پیشرفته با ظرفیت 1 گیگاوات، نشان دهنده تلاش برای ایجاد زیرساخت های قدرتمند برای پشتیبانی از توسعه هوش مصنوعی در سطح جهانی است.

چشم انداز بلندمدت فرانسه فراتر از صرفا پذیرش هوش مصنوعی است و هدف آن شکل دادن فعالانه به آینده آن، تلاش برای حاکمیت فناورانه و رهبری جهانی است، که می تواند فرانسه را به عنوان یک تاثیرگذار کلیدی در چشم انداز بین المللی هوش مصنوعی قرار دهد. تاکید بر یک "راه سوم" در توسعه هوش مصنوعی نشان دهنده تلاش عمدی فرانسه برای متمایز کردن رویکرد خود از ایالات متحده و چین است، که به طور بالقوه بر ارزش های اروپایی، ملاحظات اخلاقی و یک مدل فراگیرتر از حکمرانی و استقرار هوش مصنوعی تمرکز دارد. اجلاس هوش مصنوعی 2025 به عنوان یک پلتفرم حیاتی برای فرانسه عمل می کند تا جاه طلبی های خود را به نمایش بگذارد، سرمایه گذاری و استعدادهای بیشتری را جذب کند و همکاری های بین المللی را تقویت کند، که نشان دهنده رویکرد فعال آن در پیشبرد دستور کار جهانی هوش مصنوعی و تثبیت خود به عنوان یک مرکز مرکزی برای بحث ها و ابتکارات هوش مصنوعی است. برنامه ایجاد یک بنیاد برای مدل های هوش مصنوعی متن باز با "راه سوم" همسو است و تعهد به دموکراتیک کردن دسترسی به فناوری هوش مصنوعی و پرورش نوآوری فراتر از مدل های اختصاصی کنترل شده توسط چند بازیگر بزرگ را نشان می دهد.

جایگاه و آینده هوش مصنوعی در فرانسه

فرانسه با حمایت قوی دولت، سرمایه گذاری های قابل توجه، یک اکوسیستم استارت آپی پر رونق و یک دیدگاه روشن برای آینده، خود را به عنوان یک بازیگر مهم و بلندپرواز در عرصه جهانی هوش مصنوعی تثبیت کرده است. آینده هوش مصنوعی در فرانسه امیدوارکننده به نظر می رسد، با سرمایه گذاری های مداوم در تحقیق، آموزش و زیرساخت، همراه با تمرکز بر ملاحظات اخلاقی و همکاری های بین المللی، که نشان دهنده یک مسیر متعادل و پایدار به سوی تبدیل شدن به یک رهبر جهانی در این فناوری تحول آفرین است. نقاط قوت منحصر به فرد فرانسه، مانند جامعه تحقیقاتی قوی، صحنه استارت آپی رو به رشد و زیرساخت انرژی کم کربن، همراه با پیگیری استراتژیک یک "راه سوم" در هوش مصنوعی، می تواند آن را قادر سازد تا نقش متمایز و تاثیرگذاری را در اکوسیستم جهانی هوش مصنوعی ایفا کند، و به طور بالقوه به عنوان پلی بین رویکردهای مختلف عمل کرده و از آینده ای انسان محورتر و اخلاقی تر برای هوش مصنوعی حمایت کند.