شرایط کار در حقوق ایران ( مدت)

احکام تعیین شده در قانون کار، جزو قوانین آمره محسوب شده و عمل به آن، برای کارگر و کارفرما، الزامی می باشد. آمره بودن قوانین، به این معنا است که توافق بر خلاف آن ها، قانونی نبوده و در مواردی دارای ضمانت اجرا می باشد. یکی از مواردی که در قانون کار به آن اشاره شده است، حداکثر ساعت کاری کارگر است.در قانون کار ایران، تنظیم ساعات کار یک جنبه حیاتی برای تضمین شرایط کار عادلانه و ایمن است. قوانین حاکم بر مدت زمان اهمیت ایجاد تعادل بین بهره وری و رفاه کارگران، از جمله مقررات ویژه زنان و نوجوانان را به رسمیت می شناسند. محاسبه ساعات کاری بر عهده امور مالی سازمان یا شرکت کارفرما است. افراد در برابر میزان ساعتی که کار می کنند، حقوق دریافت خواهند کرد و در برخی از روزها ممکن است که از ساعات کاری، بیشتر فعالیت کرده و مشمول اضافه کاری شوند. برای محاسبه دقیق میزان حقوق کارمند ها باید طبق قوانین وزارت کار محاسبات را انجام داد.در اینجا بررسی دقیق تری از عناصر کلیدی مربوط به مدت زمان کار همانطور که در قوانین ایران ذکر شده است.

مدت در قانون کار

ساعت کار قانون کار، به منظور جلوگیری از سو استفاده کارفرما از کارگر، توسط قانون گذار مشخص شده است. قانون گذار در مبحث دوم قانون کار، تحت عنوان «مدت» به بیان احکامی در خصوص حداکثر ساعت کاری کارگران در قرارداد کار ساعتی و سایر قراردادها پرداخته است. به موجب این قانون، مدت زمان قانونی فعالیت در هر شغل، روزانه 8 ساعت بوده و طرفین، تنها در صورتی می توانند این زمان را کم یا زیاد کنند که مجموع ساعات کاری در هر هفته از 44 ساعت تجاوز نکند. به موجب ماده 51قانون کار؛ ساعت کار مدت زمانی است که کارگر نیرو یا وقت خود را به منظور انجام کار در اختیار کارفرما قرار میدهد. به غیر از مواردی که در قانون کار مستثنی شده است، ساعات کار کارگران در شبانه روز نباید از 8ساعت تجاوز نماید. به موجب تبصره یک ماده 51قانون کار؛ کارفرما با توافق کارگران، نماینده یا نمایندگان قانونی آنان، میتواند ساعات کار را در بعضی از روزهای هفته کمتر از میزان مقرر و در دیگر روزها اضافه بر این میزان تعیین کند به شرط آنکه مجموع ساعات کار هر هفته از 44ساعت تجاوز نکند در شرایط سخت و زیان آور روزانه 6 ساعت و هفتگی 36 ساعت می باشد. البته، قانون گذار به وجود استثنائاتی در این خصوص اشاره کرده است، از جمله مواردی که در قانون تصریح شده یا موقعیت هایی که کارگر با کارفرما توافق می کند تا به ازای ساعات کاری بیشتر، حقوق بیشتری دریافت نماید. در تبصره 1 این ماده نیز ذکر شده، طرفین قرار داد کار می توانند با توافق یکدیگر ساعت کاری را، در بعضی روزها کمتر یا بیشتر تعیین کنند، مشروط به این که مجموع این ساعات در یک هفته از 44 ساعت تجاوز نکند، در صورتی که مدت زمان کار کارگر، بیش از 44 ساعت در هفته شود، مشمول اضافه کاری شده و مستحق دریافت حقوق بیشتری می باشد.

ساعت کار هفتگی

با توجه به قانون کار و ماده ۵۱، حداکثر ساعات کار در روز باید ۸ ساعت باشد (شنبه تا چهارشنبه برابر با ۸ ساعت و پنجشنبه برابر با ۴ ساعت است.) و با توجه به این تبصره، مجموع ساعات کاری در هفته برای کارگرها ۴۴ ساعت است. فرمول محاسبه ساعت کار هفتگی (همان طور که در بالا هم نوشتیم) به این صورت است: تعداد روزهای تعطیل در طول هفته×۷.۳۳

ساعت کار ماهانه

قانون کار و ماده ۶۳ روز های جمعه و روز ۱۱ اردیبهشت که روز کارگر است را برای کارمند ها و کارگر ها تعطیل اعلام کرده است. در این روز ها مزد، مزایا و بیمه برای کارگر ها محاسبه خواهد شد. محاسبه ساعات کاری ماهانه وزارت کار برای کارگر ها در یک ماه اینگونه است که تعداد روز های کاری یک ماه در عدد ۷.۳۳ ضرب خواهد شد و میزان حقوق ماهانه مشخص می شود. فرمول محاسبه ساعت کار ماهیانه (همان طور که در بالا هم نوشتیم) به این صورت است: تعداد روزهای تعطیل در طول هفته×۷.۳۳

مدت در وزارت کار

در تبصره 1 این ماده نیز ذکر شده، طرفین قرار داد کار می توانند با توافق یکدیگر ساعت کاری را، در بعضی روزها کمتر یا بیشتر تعیین کنند، مشروط به این که مجموع این ساعات در یک هفته از 44 ساعت تجاوز نکند، در صورتی که مدت زمان کار کارگر، بیش از 44 ساعت در هفته شود، مشمول اضافه کاری شده و مستحق دریافت حقوق بیشتری می باشد. برای محاسبه تعداد ساعت کار کارگر در هفته، ماه و سال، فرمول ساده ای وجود دارد که با استفاده از آن می توانید مدت زمان قانونی انجام وظیفه در شغل خود را طبق قوانین وزارت کار، محاسبه نمایید. برای مثال، برای محاسبه ساعت کاری در طول هفته، کافی است تعداد روزهای کاری (غیر از جمعه و تعطیلات رسمی) را در عدد 7.33 ضرب نمایید.

حقوق با توجه به مدت در قانون کار

لازم به ذکر است که تنها، حداقل میزان حقوق، در قانون کار تعیین شده و طرفین قرارداد کار مجاز هستند تا بسته به شغل مورد نظر، کار انجام شده توسط کارگر و میزان تخصص او، تا هر میزان که بخواهند، این مبلغ را افزایش دهند.حداقل حقوق کارگر در قانون کار، برای افراد مجرد و بدون سابقه کار، به ازای هر ماه، مبلغ 56,797,500 ریال و به ازای هر روز کاری که حداکثر 8 ساعت است، 1,393,250 ریال، در نظر گرفته شده است. البته همان طور که گفته شد، قانون کار، حداقل حقوق را مشخص کرده و در صورتی که کارگر، مدت زمانی بیشتر از حداکثر ساعت تعیین شده توسط وزارت کار به انجام وظیفه در شغل خود مشغول باشد، مستحق دریافت مبلغی بیشتر به عنوان اضافه کاری، می باشد. در صورتی که کارگر بیش از ساعات کار خود، مشغول به فعالیت و حضور در محل کار باشد، مشمول اضافه کاری خواهد شد. طبق قانون کار برای هر ساعت اضافه کاری ۱۴۰۳، کارفرما باید ۴۰ درصد از مزد هر ساعت کاری را به کارگر پرداخت کند

نتیجه گیری

تنظیم ساعات کار در قوانین ایران برای حمایت از حقوق و رفاه کارگران به ویژه گروه های آسیب پذیر مانند زنان و نوجوانان طراحی شده است. در حالی که این چارچوب استانداردهای اساسی را ایجاد می کند، چالش های اجرایی مداوم به طور قابل توجهی اثربخشی آنها را محدود می کند. برای پیشرفت آینده، تقویت بازرسی های کار و افزایش آگاهی از حقوق کارگران برای اطمینان از اینکه همه کارگران در ایران می توانند از شرایط کار ایمن و عادلانه برخوردار شوند، بسیار مهم است. پرداختن به این مسائل نه تنها به نفع کارگران است، بلکه به سلامت کلی اقتصادی و توسعه اجتماعی کشور نیز کمک می کند.

رویا کاظم زاده