رهبری مثبت گرا چیست؟

رهبری مثبت گرا یکی از مفاهیمی است که پس از ظهور روانشناسی مثبت گرا در سازمانها طرح شد. کیم کامرون یکی از پیشگامان مطالعه و به کارگیری مفاهیم مثبت گرا در سازمان و استاد دانشگاه میشیگان، با مطالعه بر روی سازمانهای مختلف دریافت که سازمانهای موفق، آنهایی هستند که از چهار استراتژی شناسایی شده وی را به کار میگیرند: ارتباطات مثبت، جو مثبت، معناداری مثبت و روابط انسانی مثبت. 

به اعتقاد کامرون، این مولفه ها با یکدیگر ارتباط داشته و باعث تحریک و تقویت یکدیگر میشوند. وی این مولفه ها را در بهینه سازی فرایندهای سازمان، خلق یک سازمان مثبت گرا و رسیدن به نتایج فوق العاده مفید و موثر میداند. 

نکته مهم در ارتباط با ایده مورد بحث کامرون این است که این رویکرد را میتوان در همه انواع سازمانهای رسمی و حتی غیر رسمی (مانند خانواده) نیز به کار برد. 

جو مثبت

جو مثبت عبارت است از شرایطی که در آن هیجان­های مثبت نسبت به هیجان­های منفی در محیط کار فزونی داشته باشد (کامرون،1390). 

طبق نظریه ایجاد و گسترش هیجان­های مثبت که توسط فردریکسون مطرح شده است بروز هیجان­های مثبت کمک می کند افراد بتوانند امکانات و احتمالات جدید را ببینند، بر مشکلات غلبه کنند، با دیگران ارتباط عمیق و صمیمانه برقرار کنند و بتوانند پتانسیل های خود را محقق سازند. طبق این نظریه، وجود هیجان­های مثبت از طریق افزایش دامنه تفکر و رفتار امکان شکوفایی و بهروزی را برای افراد فراهم می­کند.

به اعتقاد فردیکسون برای رسیدن به عملکرد بهینه در زمینه های مختلف زندگی، لازم است نسبت طلایی 3 به 1 هیجانهای مثبت به منفی را تجربه کنیم. 

معناداری مثبت

معناداری مثبت به این معناست که فرد چه ادراک و پنداشتی در خصوص کاری که انجام میدهد دارد.

 

پژوهش­ها نشان می­دهند تلقی افراد از کار به یکی از شیوه­ های زیر است:

شغل (job)؛ تلقی کار به عنوان شغل باعث می­شود کارکنان روی منافع مادی کار تاکید داشته باشند، مثل دریافت حقوق و مزایا و آنچه از طریق پول می­توان بدست آورد.

حرفه (career)؛ کسانی که رویکرد حرفه­ای به کار دارند برای کسب منافعی همچون عزت نفس، قدرت و شان اجتماعی که سازمان برایشان به ارمغان می آورد کار می­کنند.

خدمت (Calling)؛ کسانی که رویکرد خدمت دارند، در وهله اول کار را به خاطر ذات خودش انجام می­دهند. آن­ها احساس می­کنند که کارشان کمک می­کند، دنیا مکان بهتری برای زندگی باشد، چیزی که یک پاداش به خود محسوب می­شود.

تلقی شغل به عنوان خدمت (در برخی از متون رسالت شغلی ترجمه شده است) میتواند به افزایش معناداری شغلی نزد کارکنان کمک کند. این موضوع میتواند روی رضایت شغلی، عملکرد و بهروزی کارکنان تاثیر زیادی داشته باشد. 

روابط انسانی مثبت

روابط انسانی مثبت به کسانی اشاره دارد که منشا غنی سازی سرز،ندگی و یادگیری باشند.

 پژوهش­ها نشان می­دهد افرادی که منشاء انرژی مثبت باشند، بیش از قرار گرفتن آنها در مرکز اطلاعات یا قدرت در سازمان روی موفقیت آن­ها تاثیر دارد. همچنین افراد می­کوشند تا از افراد ایجاد کننده انرژی منفی در سازمان دوری کنند، حتی اگر به دانش و اطلاعات آن­ها نیاز داشته باشند.

ارتباطات انسانی مثبت

در ارتباطات مثبت زبان مثبت و حمایتی جایگزین زبان منفی و نکوهش می­گردد. 

پژوهش­ها نشان می­دهد زمانی که الگوی ارتباطات مثبت در سازمان و یا بین افراد شکل بگیرد که در آن نسبت طلایی 3 به 1 برقرار است، به عبارتی به ازای هر بازخورد منفی سه بازخورد مثبت عملکرد افراد و گروه ها به طور قابل ملاحظه ای نسبت به زمانی که الگوی ارتباطات منفی حاکم باشد، افزایش خواهد یافت.

منبع برای مطالعه بیشتر: 

کامرون.کیم. (1390). رهبری مثبت ­گرا استراتژی­هایی برای عملکرد فوق العاده. ترجمه دکتر رضا هویدا، محمد فروهر و عبدالرسول جمشیدیان. اصفهان، انتشارات پیام علوی.

لوئیس، سارا. (1394).روان شناسی مثبت گرا در کار: خلق سازمان الهام بخش با استفاده از رهبری مثبت گرا و توانمندکاوی. ترجمه محمد فروهر، مریم قانع نیا و عبدالرسول جمشیدیان. تهران. انتشارات پتروشیمی.