آزادی بیان

نکاتی پیرامون آزادی بیان

با اینکه آزادی بیان یکی از مفاهیم پر مناقشه در جهان است و همواره بر تعریف و نظام حقوقی و محدودیت آن میان اندیشمندان دنیا اتفاق نظر وجود ندارد ، اما این امر سبب نمی شود که از آزادی مذکور چشم پوشیده شود و از آن صرف نظر کرد . به عبارتی آزادی بیان یکی از مولفه های حقوق بشر در هر جامعه ای است که مبنای دموکراتیک بودن آن است .

آزادی بیان در جامعه آثاری باقی می گذارد که عبارتند از ؛ حل و فصل اختلافات اجتماعی ، ترویج دموکراسی و شفافیت ، حفظ حقوق انسانی ، نوسعه علم و فناوری . در اصل 24 و 175 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به آزادی بیان اشاره شده است و شروطی برای آزادی مذکور در نظر گرفته شده است . عدم اخلال به مبانی سلام و حقوق عمومی و رعایت موازین اسلام و مصالح کشور ، قیود پر اهمیتی است که برای آزادی بیان در نظر گرفته شده است .

در اندیشه اسلام و غرب نیز آزادی بیان بدون محدودیت نیست . در نظام های لیبرال دموکراسی که پس از انقلاب کبیر فرانسه پا به صحنه سیاست غرب نهاد ، دو مولفه عدم اخلال به حقوق و آزادی های دیگران و مغایرت با موازین سیاسی نظام مذکور است که آزادی بیان در غرب تضمین شده است . در اسلام نیز علاوه بر رعایت عدم اخلال به مبانی حقوق و آزادی های دیگران، سعادت اخروی انسان ها را نیز دچار لطمه و آسیب ننماید . در این صورت است که اسلام برای آزادی بیان اهمیت قائل است ، زیرا در صورت بی حد و حصر بودن آزادی بیان و اینکه هیچ گونه محدودیتی برای آن در نظر گرفته نشود ، امکان اینکه اهانت به شعائر دینی و قذف انبیا و اولیا الهی صورت گیرد بسیار محتمل است . در نتیجه نمی توان هر گونه سخنی را به نام آزادی بیان بر زبان آورد . چرا که علاوه بر اینکه تعرض به حقوق اشخاص است ، اهانت به مقدسات اسلامی ، توهین به عقاید مذهبی، اقدام علیه امنیت ملی ، سعی در تشویش اذهان عمومی جرائمی است که فرد در صورت مطلق بودن آزادی بیان به آن محکوم می گردد .