شهر هوشمند

اصطلاح شهر هوشمند و ریشه ی آن را باید از جنبش رشد هوشمند که در اواخر دهه ی 1891 و اوایل دهه ی 1881 به وجود آمده و از سیاست های جدید برنامه ریزی شهری حمایت می کرد، پیگیری نمود (Harrison & Donnelly, 2012). شهر هوشمند معنای چند وجهی دارد که ممکن است هر محقق بر جنبه های مختلفی از یک شهر تاکید کرده باشد، بنابراین درک معانی شهر هوشمند کمی پیچیده است. شهر هوشمند همان طور که از نامش پیداست یک شهر کاملا هوشمند است که در آن از فناوری های صنعت در شبکه ها، سرویس ها و زیرساخت ها استفاده شده و همین عامل نیز باعث شده تا عملیات آن به شکل کارآمدتری انجام شده و زندگی راحت تری را برای شهروندان به همراه داشته باشد(PourAhmad et al., 2018). ازجمله اجزای مختلفی که در هوشمندسازی شهرها و ارائه خدمات هوشمند شهری استفاده می شود می توان به شبکه های هوشمند حمل ونقل شهری، ارتقا تاسیسات تامین آب و دفع زباله، راه های کارآمدتر برای روشنایی و گرمایش ساختمان ها، ایجاد فضاهای عمومی امن تر و... اشاره کرد. از سوی دیگر یکی از تاثیرگذارترین تعاریف در ادبیات دانشگاهی نیز توسط دانشگاه صنعتی وین در سال 2007 ارائه شده است. شهر هوشمند، شهری است که به خوبی در حال اجرای راه های رو به جلو در خصوصیات شش گانه از قبیل مردم هوشمند، تحرک هوشمند، حکمروایی هوشمند، زندگی هوشمند، اقتصاد هوشمند و محیط هوشمند است، که در ترکیبی هوشمند از دارایی ها و فعالیت های سرنوشت ساز، مستقل و آگاه شهروندان ساخته می شود(Mosannenzadeh & Vettoratob, 2014).

از آنجا که هر شهری دارای وضعیت اداری، اقتصادی، اجتماعی و بستر جغرافیایی خاص خود و همچنین اولویت های مختلف است، بنابراین تعریف یک مفهوم ثابت جهانی برای شهر هوشمند با توجه به خصوصیات متنوع شهرها در سراسر جهان ممکن است، مشکل باشد. از طرفی تعاریف مطرح شده از طریق شهرهایی که خود را هوشمند نامیده اند، جهان شمول نیست و عمومیت ندارد. بنابراین بهتر است ساختارهای اصلی مدل شهر هوشمند به عنوان اساس مفهوم حفظ شود و تعریف های خاص هر شهر از هوشمندی بر اساس چشم اندازها، اولویت ها و محتوای شان بازسازی شود(قادری و همکاران، 1396).

رشد شتابان شهرها متناسب با ظرفیت گسترش زیر ساخت هایشان نیست و فشار فزآینده ای به زیرساخت های شهری تحمیل می کنند. این وضعیت درکشورهای در حال توسعه و ازجمله ایران که با فشارهای قابل ملاحظه ایی برای ارائه بیشتر و بهتر خدمات پایه به جمعیت در حال رشد مواجه اند، بغرنج تر است. از این رو شهرها به طور ذاتی با چالش های پیچیده و گسترده ای که به هم مرتبط اند، روبرو هستند؛ که تنها از طریق یک رویکرد سیستماتیک قابل حل است. از طرفی تجزیه وتحلیل عمیق ادبیات نشان می دهد که در تعاریف نویسندگان بر برخی مفاهیم در تعریف شهر هوشمند تاکید ویژه ای شده است. به طوری که استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در خدمات و زیرساخت های شهری، یکپارچگی سیستم‎های مختلف در برنامه ریزی و اجرا، همکاری ذینفعان مختلف در همه مراحل توسعه شهری، سرمایه گذاری در سرمایه اجتماعی، استقلال در تصمیم گیری، حکمرانی مشارکتی، اتصال و یکپارچگی، خالقیت، یادگیری و مدیریت منابع مختلف محلی الفبای اولیه مفهوم شهر هوشمند است (PourAhmad et.al, 2018).