بررسی کارکردهای قافیه و ردیف در صد غزل صائب تبریزی

موسیقی یکی از مهم ترین عناصر شعر است و شامل موسیقی بیرونی، درونی و کناری است. موسیقی در انتقال مفاهیم، تداعی معانی و زیباسازی دارای اهمیت است زیرا مخاطب را به خود جلب کرده و به انتقال بهتر مفاهیم کمک می کند. از جمله سبک های شعری که در آن به موسیقی کناری و درونی توجه خاصی نشان داده شده، سبک هندی است. در این سبک صائب به عنوان یکی از سرآمدان، از قافیه و ردیف برای زیباسازی و انتقال مفاهیم اشعارش به خوبی بهره برده است. این رو این پژوهش با هدف بررسی کارکردهای قافیه و ردیف در صد غزل صائب تبریزی برای نشان دادن قدرت قافیه و ردیف و القاء مفهوم و همچنین زیباسازی شعر صائب با روش توصیفی - تحلیلی پرداخته است. به این منظور صد غزل از دیوان اشعار صائب تبریزی به صورت انتخاب تصادفی و با ختم شده به حروف مختلف الفبا انتخاب شدند. نتایج حاصل نشان داد که در صد غزل منتخب، اشعار مردف صائب تبریزی بسیار بیشتر از اشعار بدون ردیف او است که ناشی از مهارت صائب در استفاده از ردیف و گستردگی دانش لغوی او است. او در شعرهای خود اغلب از ردیف های فعلی بهره برده که باعث پویایی در شعرش گردیده است. از مهم ترین کارکردهای ردیف در شعر صائب می توان به ایجاد وحدت میان شاعر و مخاطب، هماهنگی ردیف با مضمون شعر، ایجاد صور خیال و ترکیبات جدید، برجسته سازی یک تصویر یا مضمون، القای حس درونی شاعر و .. اشاره کرد. صائب برای ایجاد تداعی معانی و ایجاد زیبایی‎بیشتر در شعر خود از ردیف‎های فعلی متعدد استفاده کرده است.

کلیدواژه ها:

موسیقی شعر ، قافیه ، ردیف ، غزل ، تداعی معانی ، صائب تبریزی.