صنعتی سازی پرورش گوسفند در ایران: بهره گیری از مزایای آمیخته گری همگام با حفظ و تقویت ذخایر غنی ژنتیکی کشور

گوسفند در مقایسه با دام های دیگر از جمله گاو، گاومیش، شتر و اسب و بز، بالاترین تعداد دام کشور را به خود اختصاص داده است. جمعیت قابل توجه ده ها میلیونی گوسفند با توجه به راندمان آبی بالای آن (دو برابر گاو) و فقر اکثر مراتع کشور در بسیاری از اوقات سال، اهمیت نگرش صنعتی به پرورش گوسفند را برای بهبود بهره وری منابع ملی به ویژه اقتصاد روستایی و عشایری آشکار می سازد. هدف این مقاله، ارائه و نقد علمی تجربه اخیر هلدینگ کشاورزی و دامپروری فردوس پارس در صنعتی سازی پرورش گوسفند در کشور با بهره گیری از مزایای آمیخته گری در راستای تبلور اقتصاد مقاومتی است. وجود بیش از 26 نژاد و اکوتیپ گوسفند در ایران (که به جز یک نژاد، همگی دنبه دار هستند) و سازگاری این نژادها با اقلیم متنوع مناطق مختلف کشور، اهمیت توسعه نگرش صنعتی به پرورش گوسفند در ایران را برجسته می سازد. کیفیت پایین اکثر مراتع کشور طی بیشتر اوقات سال در نتیجه اقلیم خشک و نیمه خشک، منجر به راندمان پایین تولید شیر و گوشت و پشم در گوسفندان شده است. لذا، سیاست گزاری های اخیر بنیاد در هلدینگ فردوس پارس متمرکز بر صنعتی سازی پرورش گوسفند با اجرای برنامه های آمیخته گری (تلاقی گوسفندان نژادهای منتخب ایرانی با نژادهای برتر خارجی همچون رومانوف) شده است. هدف اصلی آمیخته گری، انتقال صفات برتر گوسفندان داخلی و خارجی به آمیخته هاست. به طور مثال، دام های آمیخته، صفاتی همچون قدرت بالای چرا و سازگاری به مراتع فقیر را از گوسفندان ایرانی به ارث برده و ویژگی هایی همچون دوقلوزایی و سرعت رشد بالا را از نژاد خارجی به ارث می برند. ورود هلدینگ و بنیاد به صنعت پیشرفته پرورش گوسفند در دو حیطه بارز، امکان پذیر و قابل اجراست. اول اینکه خود هلدینگ با تاسیس گوسفندداری های صنعتی و وسیع، وارد بازار تولید صنعتی گوشت شده و نیاز روزافزون کشور به گوشت قرمز را تا حدود معنی داری مرتفع می سازد. ثانیا، با به دست گیری ابتکار عمل در آموزش فنی روستاییان و عشایر، هلدینگ اقدام به عرضه گوسفندان خالص و آمیخته می نماید. در نتیجه، راندمان بهره گیری از مراتع و منابع خوراکی می تواند بهبود یابد. به عنوان یک نتیجه گیری اجماعی، صنعتی سازی پرورش گوسفند در ایران می تواند میزان و راندمان تولید گوشت قرمز را به طور معنی داری افزایش داده و از خروج ارز قابل توجه از کشور جلوگیری نماید. مضاف بر اینکه با محافظت شایسته تر از ذخایر ژنتیکی گوسفندان کشور، برای تولید حجم بالاتری از گوشت و شیر و پشم به تعداد کمتری واحد دامی نیاز خواهد بود.

کلیدواژه ها:

اقتصاد روستایی ، آمیخته گری ، پرورش گوسفند ، صنعتی سازی ، محرومیت زدایی