انتظام امور بیمه در سایه اخلاق دینی

شاید چنین به نظر آید که بین دین و بیمه ارتباطی وجود ندارد. بیمه (تاسیسی) است غربی که بنا بر نیازهای تجاری و صنعتی پدید آمده و با بنیادهای دینی پیوندی ندارد. نهایت این است که احکام دینی به جایز بودن یا نبودن آن فتوی می دهد. فقهای اسلام در قبال این استفتا که آیا عقد بیمه صحیح است و اعتبار شرعی دارد، با عنایت به قواعد و اصول احکام نظر خود را ابراز داشته اند. نظر اکثر فقها این است که قرارداد بیمه در صورتی که ربوی نباد معتبر است. غالبا به بحث در همین محدوده بسنده شده و جوانب دیگر قضیه مسکوت مانده است. بحث در این خصوص که پاسخ به پرسش هایی از قبیل اینکه: آیا بیمه از جمله تاسیساتی است که مورد توصیه و عنایت شارع است ... موضوعاتی چندان مورد فحص و کاوش قرار نگرفته است. به نظر می رسد اینها مسایلی است که اندیشه و تفکر درباره آنها و تحقیق پیرامون آنها منشا نتایج سودمندی می تواند باشد. آگاهی از اینکه رابطه ای بین شریعت و بیمه برقرار است و اطلاع از چگونگی این پیوند در شناساندن بیمه به عنوان یکی از امور ضروری زندگی که نه تنها با شریعت هماهنگ بلکه در شمار اهداف شریعت است نقش بسزایی دارد. در این صورت تاسیس که از خارج مرزها آمده نگریسته نمی شود بلکه تاسیساتی اسلامی دانسته می شود که مورد غفلت قرار گرفته است. مرحوم میرزای نایینی در کتاب تنبیه الامه و تنزیه المله در بحث از مشروطه چنین نتیجه گیری می کند که مشروطه در اساس یک تاسیس اسلامی است زیرا قرآن مجید حل و فصل مسایل مسلمانان را براساس شور و تبادل نظر قرار می دهد.