رهبری امام خمینی (ره) دردفاع مقدس مبتنی بر گفتمان فرهنگی شباهت محور

آنچه که امروزه در تحلیل جنگ ها مورد نظر کارشناسان نظامی قرار می گیرد و رویکرد آنها را نسبت به جنگ مشخص می نماید، توجه به ارکان سخت افزاری موجود در رویارویی با دشمن است. در این رویکردها، کشورها دارای ظرفیت مشخص سخت افزاری و یک رشته منافع ملی عینی و بیرونی در جهان خارجی و ارجحیت های پیش بینی معینی هستند که تصممی گیری های عرصه نبردرا براساس یک منطق ابزاری و انتخاب عقلانی بر مبنای آن قرار می دهند. پرداختن به دفاع مقدس با این رویکرد ما را به بن بست در تحلیل می رساند، چرا که بر مبنای رویکرد ریالیستی، کشوری که در برابر دشمن دارای ظرفیت های سخت افزاری یکسانی نیست عملا راهی جز تسلیم ندارد. این در حالی است که ایران توانست در برابر هجمه همه جانبه عراق که با تکیه بر توان نظامی جهانی صورت پذیرفت در جنگ پیروز شود. یکی از جنبه های اصیلی که ما را در تحلیل دفاع مقدس یاری می کند توجه به ظرفیت اسلام و رهبری جامعه اسلامی در بسیج و جلب مشارکت داوطلبانه مردم به عنوان رکن اصلی دفاع که از آن به نیروی انسانی تعبیر می شود، می باشد. امام خمینی (ره) به عنوان رهبر انقلاب اسلامی در طول دوان دفاع مقدس با استفاده از ظرفیت های موجود در آموزه های اسلامی با ایجاد یک گفتمان فرهنگی مبتنی بر شباهت جویی به عناصر اصیل آموزه های اسلامی ، مانند فرهنگ عاشورا، تحمل مشقات و سختی ها در جنگ توسط پیامبر واهل بیت (ع) و مولفه ها و آموزه های اخلاقی اسلام، در القای یک هویت جدید به مردم ایران براساس شباهت جویی به رفتار اهل بیت نمود و گستره و جغرافیایی جدیدی را در مبارزه براساس اسلام ایجاد نمود که ضامن حضور مردم در جبهه ها بود. امام (ره) با تکیه بر الگوگیری و شباهت جویی به رفتار اهل بیت و یاران با وفای ایشان در جنگ ها سعی در اعمال رهبری و ترغیب افراد مسلمان جامعه ایران به حضور در جبهه های نبرد نمود تا بدین طریق مبتنی براین گفتمان، جنگ را رهبری نماید. این مقاله درصدداست ضمن بازنمایی عناصر و مولفه های فرهنگی به کار رفته توسط حضرت امام (ره) درایجادگفتمان فرهنگی شباهت محور، به آموزه های اصیل اسلامی کیفیت و نقش این گفتمان را در رهبری عرصه نبرد نشان دهد.

کلیدواژه ها:

رهبری امام خمینی (ره) ، دفاع مقدس ، گفتمان فرهنگی ، شباهت محور ، اهل بیت (ع)