حکومت اسلامی، معیار تشخیص و شاخصه های عملی

حکومت اسلامی محوری ترین موضوع اندیشه سیاسی اسلام است که اسلام شناسان از مناظر گوناگونی به آن نگریسته­اند. با وجود این، همچنان معیار واحد و روشنی به منظور تشخیص و قضاوت درباره­ی اسلامی بودن یا نبودن یک حکومت وجود ندارد. از سوی دیگر، برای تشکیل حکومت اسلامی در عرصه­ی عمل یا حرکت حکومت های موجود در جوامع اسلامی به سمت الگوی مطلوب خود، باید شاخصه­هایی اجرایی از متن شریعت استخراج کرد تا راهگشای حکمرانان و مردم در تحقق عملی حکومت اسلامی باشند. این مقاله با هدف استخراج این معیار نظری و همچنین شاخصه­های اجرایی و عملی آن، سعی کرده است با مراجعه به منابع اسلامی و بهره­گیری از روش تحلیلی به این مهم دست یابد. در این زمینه به نظر می رسد حکومتی را می توان اسلامی نامید که در صدد اجرایی کردن تمامی ابعاد شریعت اسلام در سطح جامعه باشد؛ به تعبیر دیگر می­توان از آن با عنوان اصل حاکمیت شریعت در حکومت اسلامی یاد کرد. تحقق عملی و واقعی حاکمیت شریعت نیز در گرو وجود سه شاخصه­ است: 1- لزوم قانونگذاری منبعث یا در چارچوب شرع، 2- مشروعیت حاکم و هیات حاکمه؛ و در نهایت 3- شیوه­ی حکمرانی شرعی یا اسلامی.

کلیدواژه ها:

حاکمیت الهی ، حاکمیت شریعت ، حکمرانی ، حکومت اسلامی ، مشروعیت