مقایسه سبک زبانی قابوسنامه و چهارمقاله از دیدگاه تطور و تحول زبان فارسی

زبان به عنوان بزرگترین زیرمجموعه فرهنگ و تمدن بشری، نقش مهمی در نمودن تحولات اجتماعی، سیاسی و ادبی بر عهده دارد؛ به همین سبب مطالعه تحول زبان از این حیث با اهمیت تر می شود. این پژوهش بر آن است تا عنصر زبان و تحولات آن را، در محورهای مختلف در دو متن چهارمقاله و قابوسنامه به شیوه متن پژوهی واکاوی کند. طرز نگارش دو نویسنده، جنس زبان مورد استفاده آنها و چند و چون آن، از مهمترین پرسش-های این پژوهش بوده است. از یافته ها بر می آید که با کمتر از یک قرن فاصله زمانی (حدود هفتاد سال) در نگارش دو اثر، تحول و تطور زبان و نمودهای آن در دو متن، به وضو آشکار است. نثر قابوسنامه با ویژگی های زبان فارسی ناب و اصیل، سادگی و ایجاز، در برابر نثر چهار مقاله که با نشانه هایی از تغییر سبک نوشتاری از سادگی به سوی دشواری به ویژه کاربرد واژه های عربی متمایز می شود. واژه های بیگانه در چهارمقاله نسبت به قابوسنامه، به طور چشمگیری افزایش یافته است و آرایش کلام از دیدگاه های بیانی و بدیعی هم رشد بیشتری را نشان می دهد.

کلیدواژه ها:

تحولات زبانی ، چهار مقاله ، سبک شناسی ، قابوسنامه