تحلیل موسیقی درونی منظومه های غنایی زهره و منوچهر ایرج میرزا و ایرج و هوبره قاسم لاربن

موسیقی جزء جدایی ناپذیر شعر است که به چهار نوع بیرونی، کناری، درونی و معنوی تقسیم می شود. موسیقی درونی شعر برآمده از کلماتی است که با بکارگیری آرایه هایی چون: جناس، سجع، تصدیر، هم حروفی و هم صدایی نمود می یابد تا همسو با وزن شعر، کلمات نیز در هر بیت، موسیقی آفرین شوند و گوشنوازی و دلنشینی شعر افزون گردد. پژوهش حاضر، مثنوی های زهره و منوچهر ایرج میرزا و ایرج و هوبره قاسم لاربنآخرین منظومه های غنایی کلاسیک ادبیات فارسی را با روش توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار داده و به این پرسش پاسخ میدهد که برجستگی موسیقی درونی کدام منظومه بیشتر است و به چه دلیل یافته های تحقیق بیانگر آن است که موسیقی درونی منظومه ایرج و هوبره نسبت به زهره و منوچهر با برتری بسامد سجع متوازی (31/5% به 23/05%)، جناس (43/91% به 32/81%) به ویژه تاثیر جناس مضارع، هم صدایی مصوت آ (72/65% به 61/09%) و هم حروفی صامت ر (20/07% به 15/29%) برجسته تر است. اشتراک وزن و حرف روی در سجع متوازی، واقع شدن بیشتر کلمات سجع متوازی به صورت جناس مضارع، تاثیر مصوت بلند آ در القای مضامین منظومه های غنایی در بیان تفاخر، غم، اندوه و ... ، نیز نقش صامت ر در روانی و حرکت کلمات، موسیقی درونی منظومه ایرج و هوبره را برجسته تر ساخته است.

کلیدواژه ها:

موسیقی درونی ، ایرج میرزا ، منظومه زهره و منوچهر ، قاسم لاربن ، منظومه ایرج و هوبره