بررسی تحول آوایی و معنایی چند واژه کهن درگویش گیلکی غرب گیلان با توجه به کاربرد آنها در سه دفتر نخست شاهنامه فردوسی

اثری چون شاهنامه ی فردوسی، افزون بر تمامی ارزش های برشمرده برای آن، مرجع کامل دسترسی به بسیاری از واژگان اصیل فارسی دوره ای است که زبان بیگانه در متون فارسی حضوری کمرنگ دارد. آشنایی فردوسی با زبان پهلوی و پرمایگی زبان ملی را می توان دو عامل مهم در بی نیازی وی از واژگان بیگانه هنگام سرایش شاهنامه، دانست. اگرچه صورت های کهن و اصیل بسیاری از واژگان هر زبان با گذشت زمان و براساس عوامل درون زبانی و بیرون زبانی، دست خوش دگرگونی قرار گرفته و به تدریج در زبان معیار هر دوره کمرنگ یا از آن محو می شوند؛ اما نشانه هایی از واژگان متروک هر دوره، در گویش های منشعب از آن زبان برجای می ماند. برشماری و حفظ این صورت های واژگانی ارزشمند موجود در گویش ها که به دلایل متعدد زبانی و غیرزبانی، تاحدود زیادی از دگرگونی ها مصون مانده اند؛ افزون بر حفظ کارآیی و غنای زبان، در مطالعات مرتبط با زبان نیز اهمیتی ویژه دارند. این پژوهش، با روش توصیفی به بررسی تحول آوایی و معنایی هشت واژه کهن برجای مانده در گویش گیلکی غرب گیلان پرداخته است که صورت مکتوب آنها در برخی ابیات سه دفتر نخست شاهنامه موجود است. یافته های پژوهش نشان می دهد که واژه های مورد بررسی در گویش گیلکی با صورت مکتوب خود در سه دفتر نخست شاهنامه، کمترین تفاوت آوایی و معنایی را دارند. واج نویسی داده ها براساس صورت کهن موجود در فرهنگ ها انجام شده و شکل گیلکی آنها نیز براساس گویش گیلکی غرب گیلان نوشته شده است.

کلیدواژه ها:

زبان پهلوی ، شاهنامه فردوسی ، واژگان متروک ، گویش گیلکی